- Μηνύματα
- 25.551
- Reaction score
- 22.042
Με την ευκαιρία μιας κατ’ ιδίαν συζήτησης που είχα με ένα μέλος, είπα να το κάνω θέμα και δημοσίως, επειδή ίσως να έχει γενικότερο ενδιαφέρον. Αν έχετε στην κατοχή σας έναν –εν προκειμένω- τελικό ενισχυτή, ο οποίος, εκτός των άλλων, φέρει και είσοδο υλοποιημένη με υποδοχή XLR, πώς μπορείτε να διαπιστώσετε αν είναι fully balanced, ή όχι; Προφανώς, αν ο ενισχυτής φέρει μόνον είσοδο σε μορφή XLR, τότε πιθανότατα – να να μην πω σίγουρα – είναι fully balanced. Αν όμως, εκτός από XLR, έχει και είσοδο σε υποδοχή RCA; Ειδικά, όσον αφορά τους γραμμικούς τελικούς ενισχυτές, επειδή εκ φύσεως το κύκλωμά τους καταλαμβάνει μεγάλο όγκο και έχει μεγάλο βάρος, και επομένως αυξημένο κόστος, δεν είναι σίγουρο πως ένας τέτοιος ενισχυτής είναι fully balanced – ενώ το ίδιο, για τον ίδιο λόγο, συμβαίνει και στα ενεργά ηχεία.
Οκ, ας πάρουμε το πράγμα με τη σειρά. Για να είναι σίγουρο πως μπορείτε να αξιοποιήσετε πλήρως έναν fully balanced ενισχυτή, προϋποτίθεται βεβαίως πως όλες οι συσκευές που προηγούνται στην αλυσίδα και τον οδηγούν (προφανώς κάποιο CD player ή ένας DAC, και ένας προενισχυτής), είναι επίσης fully balanced, δηλαδή η πηγή έχει μια έξοδο ανά κανάλι με τρεις ακροδέκτες (δύο φάσεις με διαφορά 180 μοίρες μεταξύ τους συν έναν ουδέτερο πόλο), ενώ αντίστοιχες εισόδους και εξόδους πρέπει να έχει και ο προενισχυτής. Βεβαίως, είναι εφικτό να αξιοποιείται πλήρως ένας τελικός, ακόμη κι αν οδηγείται με μονοτελές σήμα (μια φάση συν ουδέτερο πόλο), υπό την προϋπόθεση πως ο κατασκευαστής έχει τοποθετήσει στο εσωτερικό του ενισχυτή το κατάλληλο κύκλωμα ή έναν μετασχηματιστή προσαρμογής, ώστε να μετατρέπει το μονοτελές σήμα σε balanced, και μετά να οδηγεί και τις δύο «πλευρές» του τελικού. Επειδή, όμως, αυτό συνεπάγεται κόστος (και ίσως άγνοια, αν μιλάμε για τίποτε μικροκατασκευαστές που φτιάχνουν ένα – δυό μηχανήματα το μήνα σε οικοτεχνική βάση), συνήθως η μονοτελής είσοδος του τελικού οδηγεί μόνο την μια «πλευρά του», ενώ η άλλη μένει γειωμένη, ή «στον αέρα», χωρίς να παρουσιάζει τάση.
Έτσι, λοιπόν, ας πάρουμε το πλέον αισιόδοξο σενάριο, όπου όλες οι συσκευές της αλυσίδας (πηγή – προενισχυτής – τελικός), φέρουν εισόδους και εξόδους XLR αντιστοίχως, και είναι συνδεδεμένες μέσω αυτών των υποδοχών, και ας δούμε έναν τρόπο, με τον οποίο μπορεί να εξακριβώσει κανείς, αν ο τελικός είναι όντως fully balanced. Το μόνο όργανο που χρειάζεστε, είναι ένα πολύμετρο.
1. Αν ο τελικός διαθέτει, εκτός των balanced XLR, διαθέτει και unbalanced εισόδους, τότε αφήστε τον όπως είναι. Αν διαθέτει μόνο balanced εισόδους, τότε θα πρέπει να αφαιρέσετε το κάλυμμα, και στο εσωτερικό του να εντοπίσετε κάποιο σημείο του ουδέτερου πόλου (common). Πιθανότατα, ο πλέον εύκολος τρόπος είναι να εντοπίσετε αυτό το σημείο επάνω στον αντίστοιχο ακροδέκτη της εισόδου κάποιου καναλιού. Η είσοδος θα είναι υλοποιημένη με βύσμα XLR τριών θηλυκών ακροδεκτών, οι οποίοι σχηματίζουν ορθογώνιο τρίγωνο. Αν το βύσμα είναι τοποθετημένο στο σασί με το τρίγωνο «ξάπλα», όπως φαίνεται στην εικόνα, ο ουδέτερος ακροδέκτης είναι ο δεξιός, κοιτώντας το βύσμα απ’ έξω, και επομένως, κοιτώντας το βύσμα από μέσα, θα είναι ο αριστερός. Φυσικά, υπάρχει η πιθανότητα, αναλόγως της εσωτερικής διαρρύθμισης του ενισχυτή, το βύσμα να είναι τοποθετημένο στο πάνελ σε άλλη θέση, οπότε ανάλογα εντοπίστε αυτόν τον ακροδέκτη.
2. Βάλτε σε λειτουργία το σύστημα, και κλείστε εντελώς το ρυθμιστικό της στάθμης.
3. Αν έχετε στη διάθεσή σας κάποιο test CD, που μεταξύ άλλων περιέχει τόνους σε διάφορες συχνότητες, βάλτε το να παίζει στο repeat κάποιο κομμάτι με τόνο 50Hz, ή τον πλησιέστερο σ’ αυτήν τη συχνότητα. Αν δεν έχετε στη διάθεσή σας κάτι τέτοιο, κατεβάστε αυτό το αρχείο, που περιέχει τόνο 50Hz διάρκειας 1 λεπτού, και κάψτε το σε ένα CD, ή βάλτε το να παίζει από τον υπολογιστή, (αν έχετε USB DAC, ή κάτι ανάλογο).
4. Σηκώστε προσεκτικά τη στάθμη, και βεβαιωθείτε πως ο τόνος ακούγεται από τα ηχεία. Ο τόνος δεν είναι γραμμένος δυνατά, κι έτσι θα χρειαστεί να ανεβάσετε αρκετά το volume, για να τον ακούσετε καθαρά. Είναι χαμηλής συχνότητας, οπότε δεν είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, ακούγεται σαν βουητό, αλλά δεν χρειάζεται και να το παρακάνετε, ταλαιπωρώντας τα ηχεία σας.
5. Αφού έχετε βεβαιωθεί πως το σήμα φθάνει στα ηχεία, χαμηλώστε εντελώς τη στάθμη και αποσυνδέστε τα.
6. Αν ο ενισχυτής είναι λαμπάτος, συνδέστε στη θέση των ηχείων από μια αντίσταση περίπου 1 έως 2ΚΩ. (Λαμπάτος τελικός και fully balanced σχεδόν αποκλείεται, αλλά τέλος πάντων)… Αν ο ενισχυτής είναι στερεάς κατάστασης, μη συνδέσετε κανένα φορτίο.
7. Ρυθμίστε το πολύμετρο στη θέση 200VAC, ή σε κάποια αντίστοιχη θέση, και συνδέστε τον ένα –όποιον να ‘ναι- από τους δύο ακροδέκτες του στον κόκκινο ακροδέκτη εξόδου του ενός καναλιού του τελικού. Για ευκολία, στερεώστε τον στη θέση που ο ακροδέκτης δέχεται γυμνό καλώδιο, και σφίξτε τον ελάχιστα.
8. Σηκώστε το ρυθμιστικό της στάθμης έως τη μέση της διαδρομής του.
9. Τοποθετήστε τον άλλον ακροδέκτη του πολύμετρου στον ουδέτερο πόλο του ιδίου καναλιού. Ο ουδέτερος πόλος είναι ο «εξωτερικός» ακροδέκτης, το «γύρω – γύρω» της εισόδου RCA. Αν δεν υπάρχει τέτοια είσοδος, πρέπει να τον ακουμπήσετε στον ακροδέκτη της υποδοχής XLR, από τη μέσα μεριά του σασί.
10. Διαβάστε την ένδειξη στο πολύμετρο.
11. Επαναλάβετε τα βήματα 7-9, μετρώντας την τάση και του άλλου, του «μαύρου» ακροδέκτη του ιδίου καναλιού.
12. Αν και ο «μαύρος» ακροδέκτης παρουσιάζει τάση, αυτή θα πρέπει να είναι κατ’ απόλυτη τιμή ίση, ή σχεδόν ίση, με την τάση του κόκκινου ακροδέκτη, οπότε ο ενισχυτής είναι balanced. Φυσικά, προϋποτίθεται πως όλες οι προηγούμενες συσκευές τηα αλυσίδας είναι balanced.
13. Μετρήστε την τάση μεταξύ των δύο ακροδεκτών εξόδου, η οποία πρέπει να είναι διπλάσια των προηγουμένων.
14. Αν ο μαύρος ακροδέκτης δεν παρουσιάζει τάση, τότε η έξοδος του ενισχυτή είναι single ended.
Σε περίπτωση που όλη η αλυσίδα είναι εξοπλισμένη και με ακροδέκτες RCA, μπορείτε να επαναλάβετε τη διαδικασία, οπότε θα πρέπει να παρουσιάζει τάση μόνον ο ένας από τους δύο ακροδέκτες εξόδου, είτε ο κόκκινος, είτε ο μαύρος, ο ίδιος σε αμφότερα τα κανάλια.
Οκ, ας πάρουμε το πράγμα με τη σειρά. Για να είναι σίγουρο πως μπορείτε να αξιοποιήσετε πλήρως έναν fully balanced ενισχυτή, προϋποτίθεται βεβαίως πως όλες οι συσκευές που προηγούνται στην αλυσίδα και τον οδηγούν (προφανώς κάποιο CD player ή ένας DAC, και ένας προενισχυτής), είναι επίσης fully balanced, δηλαδή η πηγή έχει μια έξοδο ανά κανάλι με τρεις ακροδέκτες (δύο φάσεις με διαφορά 180 μοίρες μεταξύ τους συν έναν ουδέτερο πόλο), ενώ αντίστοιχες εισόδους και εξόδους πρέπει να έχει και ο προενισχυτής. Βεβαίως, είναι εφικτό να αξιοποιείται πλήρως ένας τελικός, ακόμη κι αν οδηγείται με μονοτελές σήμα (μια φάση συν ουδέτερο πόλο), υπό την προϋπόθεση πως ο κατασκευαστής έχει τοποθετήσει στο εσωτερικό του ενισχυτή το κατάλληλο κύκλωμα ή έναν μετασχηματιστή προσαρμογής, ώστε να μετατρέπει το μονοτελές σήμα σε balanced, και μετά να οδηγεί και τις δύο «πλευρές» του τελικού. Επειδή, όμως, αυτό συνεπάγεται κόστος (και ίσως άγνοια, αν μιλάμε για τίποτε μικροκατασκευαστές που φτιάχνουν ένα – δυό μηχανήματα το μήνα σε οικοτεχνική βάση), συνήθως η μονοτελής είσοδος του τελικού οδηγεί μόνο την μια «πλευρά του», ενώ η άλλη μένει γειωμένη, ή «στον αέρα», χωρίς να παρουσιάζει τάση.
Έτσι, λοιπόν, ας πάρουμε το πλέον αισιόδοξο σενάριο, όπου όλες οι συσκευές της αλυσίδας (πηγή – προενισχυτής – τελικός), φέρουν εισόδους και εξόδους XLR αντιστοίχως, και είναι συνδεδεμένες μέσω αυτών των υποδοχών, και ας δούμε έναν τρόπο, με τον οποίο μπορεί να εξακριβώσει κανείς, αν ο τελικός είναι όντως fully balanced. Το μόνο όργανο που χρειάζεστε, είναι ένα πολύμετρο.
1. Αν ο τελικός διαθέτει, εκτός των balanced XLR, διαθέτει και unbalanced εισόδους, τότε αφήστε τον όπως είναι. Αν διαθέτει μόνο balanced εισόδους, τότε θα πρέπει να αφαιρέσετε το κάλυμμα, και στο εσωτερικό του να εντοπίσετε κάποιο σημείο του ουδέτερου πόλου (common). Πιθανότατα, ο πλέον εύκολος τρόπος είναι να εντοπίσετε αυτό το σημείο επάνω στον αντίστοιχο ακροδέκτη της εισόδου κάποιου καναλιού. Η είσοδος θα είναι υλοποιημένη με βύσμα XLR τριών θηλυκών ακροδεκτών, οι οποίοι σχηματίζουν ορθογώνιο τρίγωνο. Αν το βύσμα είναι τοποθετημένο στο σασί με το τρίγωνο «ξάπλα», όπως φαίνεται στην εικόνα, ο ουδέτερος ακροδέκτης είναι ο δεξιός, κοιτώντας το βύσμα απ’ έξω, και επομένως, κοιτώντας το βύσμα από μέσα, θα είναι ο αριστερός. Φυσικά, υπάρχει η πιθανότητα, αναλόγως της εσωτερικής διαρρύθμισης του ενισχυτή, το βύσμα να είναι τοποθετημένο στο πάνελ σε άλλη θέση, οπότε ανάλογα εντοπίστε αυτόν τον ακροδέκτη.
2. Βάλτε σε λειτουργία το σύστημα, και κλείστε εντελώς το ρυθμιστικό της στάθμης.
3. Αν έχετε στη διάθεσή σας κάποιο test CD, που μεταξύ άλλων περιέχει τόνους σε διάφορες συχνότητες, βάλτε το να παίζει στο repeat κάποιο κομμάτι με τόνο 50Hz, ή τον πλησιέστερο σ’ αυτήν τη συχνότητα. Αν δεν έχετε στη διάθεσή σας κάτι τέτοιο, κατεβάστε αυτό το αρχείο, που περιέχει τόνο 50Hz διάρκειας 1 λεπτού, και κάψτε το σε ένα CD, ή βάλτε το να παίζει από τον υπολογιστή, (αν έχετε USB DAC, ή κάτι ανάλογο).
4. Σηκώστε προσεκτικά τη στάθμη, και βεβαιωθείτε πως ο τόνος ακούγεται από τα ηχεία. Ο τόνος δεν είναι γραμμένος δυνατά, κι έτσι θα χρειαστεί να ανεβάσετε αρκετά το volume, για να τον ακούσετε καθαρά. Είναι χαμηλής συχνότητας, οπότε δεν είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, ακούγεται σαν βουητό, αλλά δεν χρειάζεται και να το παρακάνετε, ταλαιπωρώντας τα ηχεία σας.
5. Αφού έχετε βεβαιωθεί πως το σήμα φθάνει στα ηχεία, χαμηλώστε εντελώς τη στάθμη και αποσυνδέστε τα.
6. Αν ο ενισχυτής είναι λαμπάτος, συνδέστε στη θέση των ηχείων από μια αντίσταση περίπου 1 έως 2ΚΩ. (Λαμπάτος τελικός και fully balanced σχεδόν αποκλείεται, αλλά τέλος πάντων)… Αν ο ενισχυτής είναι στερεάς κατάστασης, μη συνδέσετε κανένα φορτίο.
7. Ρυθμίστε το πολύμετρο στη θέση 200VAC, ή σε κάποια αντίστοιχη θέση, και συνδέστε τον ένα –όποιον να ‘ναι- από τους δύο ακροδέκτες του στον κόκκινο ακροδέκτη εξόδου του ενός καναλιού του τελικού. Για ευκολία, στερεώστε τον στη θέση που ο ακροδέκτης δέχεται γυμνό καλώδιο, και σφίξτε τον ελάχιστα.
8. Σηκώστε το ρυθμιστικό της στάθμης έως τη μέση της διαδρομής του.
9. Τοποθετήστε τον άλλον ακροδέκτη του πολύμετρου στον ουδέτερο πόλο του ιδίου καναλιού. Ο ουδέτερος πόλος είναι ο «εξωτερικός» ακροδέκτης, το «γύρω – γύρω» της εισόδου RCA. Αν δεν υπάρχει τέτοια είσοδος, πρέπει να τον ακουμπήσετε στον ακροδέκτη της υποδοχής XLR, από τη μέσα μεριά του σασί.
10. Διαβάστε την ένδειξη στο πολύμετρο.
11. Επαναλάβετε τα βήματα 7-9, μετρώντας την τάση και του άλλου, του «μαύρου» ακροδέκτη του ιδίου καναλιού.
12. Αν και ο «μαύρος» ακροδέκτης παρουσιάζει τάση, αυτή θα πρέπει να είναι κατ’ απόλυτη τιμή ίση, ή σχεδόν ίση, με την τάση του κόκκινου ακροδέκτη, οπότε ο ενισχυτής είναι balanced. Φυσικά, προϋποτίθεται πως όλες οι προηγούμενες συσκευές τηα αλυσίδας είναι balanced.
13. Μετρήστε την τάση μεταξύ των δύο ακροδεκτών εξόδου, η οποία πρέπει να είναι διπλάσια των προηγουμένων.
14. Αν ο μαύρος ακροδέκτης δεν παρουσιάζει τάση, τότε η έξοδος του ενισχυτή είναι single ended.
Σε περίπτωση που όλη η αλυσίδα είναι εξοπλισμένη και με ακροδέκτες RCA, μπορείτε να επαναλάβετε τη διαδικασία, οπότε θα πρέπει να παρουσιάζει τάση μόνον ο ένας από τους δύο ακροδέκτες εξόδου, είτε ο κόκκινος, είτε ο μαύρος, ο ίδιος σε αμφότερα τα κανάλια.
