Μαδαφάκα ... Ντζίτερ .

[g.kar]

Το jitter επομένως μπορεί να αυξηθεί ανάλογα με τον τύπο και την ποιότητα των καλωδίων που χρησιμοποιούμε για να διασυνδέσουμε τις ψηφιακές συσκευές μας.

Οσοι διαθέτουν ξεχωριστό CD transport και ξεχωριστό DAC πρέπει με κάποιο τρόπο να τα συνδέσουν μεταξύ τους για να μπορέσουν να επικοινωνήσουν και να παίξουν μουσική.

Τα περισσότερα consumer Hi-Fi /Hi-End ψηφιακά μηχανήματα διαθέτουν συνήθως μόνο μια θύρα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Αυτή η θύρα είναι γνωστή σε όλους μας S/PDIF (όπου S=Sony και P=Philips). Υπάρχουν τουλάχιστον 3 μορφές (τύποι) του S/PDIF

Στο transport η ψηφιακή θύρα λειτουργεί σαν έξοδος ενώ στο DAC σαν είσοδος. Δεν υπάρχει δυστυχώς η δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας για την ανταλλαγή σημάτων ελέγχου.

Οπως διαβάσαμε και στο άρθρο του κ. Σταματάκου , για να συνδέσουμε το transport και το DAC μεταξύ τους, θα χρειστούμε κάποιο είδος καλωδίου. Το καλώδιο είναι η γραμμή μεταφοράς των ψηφιακών μας δεδομένων που πρέπει να μεταφερθούν ως τετραγωνικοί παλμοί από το transport στο DAC. Αυτό το καλώδιο θα εισάγει το δικό jitter, το επαγώμενο λόγω μεταφοράς jitter όπως το αναφέρει ο κ. Σταματάκος.

Πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε από την δική μας πλευρά την καλύτερη δυνατή επικοινωνία χρησιμοποιώντας απλά καλώδια S/PDIF με ακροδέκτες RCA ;

Υπάρχουν ακατονταδες καλώδια στο εμπόριο και συνεχώς βγαίνουν καινούργια. Μάλιστα κάποια από αυτά είναι και κατευθυντικά. Παίζει κι εδώ ρόλο η κατεύθυνση ? κι εδώ έχουμε βελάκια ?

Πόσα από αυτά τα καλώδια είναι true 75Ω, όπως ορίζει το πρότυπο, και για ποιες συχνότητες ικανοποιείται αυτή η προδιαγραφή ;

Τρία πράγματα μας ενδιαφέρουν :

1. To καλώδιο, συμπεριλαμβανομένων και των βυσμάτων RCA, να έχει ονομαστική σύνθετη αντισταση 75Ω, και για το εύρος συχνοτήτων που μας ενδιαφέρει.

2. Να είναι σωστά θωρακισμένο για να μην εισάγει εξωτερικούς θορυβους τύπου EMI/RFI στο σύστημά μας.

3. Να μην δημιουργεί βρόχους γείωσης. Σκεφτείτε τις γειώσεις των καλωδίων ρεύματος που καταλήγουν στη ίδα γείωση του πολύπριζου. Τι θα συμβει όταν συνδέσουμε το S/PDIF μεταλλικό καλώδιο ανάμεσα στο Transport και το DAC μας. Θα δημιουργηθεί βρόχος ? θα κλείσει δηλαδή ο νοητός κύκλος ?

 

[Gebreselassie]

Δώσε κι άλλο Γιώργη...

 

[g.kar]

To πρότυπο S/PDIF (IEC-958) ορίζει 75 Ω ομοαξονικό καλώδιο τερματισμένο και στα δύο άκρα με βύσματα RCA . Το καλώδιο 75 Ω είναι πολύ φτηνό. και είναι το ίδιο με αυτό που χρησιμοποιείται για την μεταφορά σημάτων video. Tα ομοαξονικά καλωδια S/PDIF δουλεύουν αποτελεσματικά μέχρι τα 10-15 μέτρα.

Η οπτική έκδοση του S/PDIF χρησιμοποιει την οπτική πλαστική ίνα Toslink. Η οπτική ίνα έχει διάμετρο 1mm και απαιτεί κόκκινο LED στον πομπό (CD transport). Το μέγιστο μήκος καλωδίου οπτικής ίνας =10 μέτρα και με κάποιες συσκευές ακόμα λιγότερα μέτρα.

Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούν το μεταλλικό ομοαξονικό καλλωδιο S/PDIF (IEC-958) 75Ω. To ψηφιακό σήμα στην έξοδο του CD transport (σήμα πομπού) είναι 500mV (mVtt) . Το πρότυπο ορίζει ότι ο δέκτης (DAT) θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει παλμούς (σήματα) που έχουν πλάτος > 200 mV. Βλέπουμε επομένως ότι για οικιακή χρήση με 1μ. καλώδιο S/PDIF δεν έχουμε τουλάχιστον θεωρητικά πρόβλημα.

Η συχνότητα που μας ενδιαφέρει είναι κοντά στα 3MHz Πάμε όμως τώρα να δούμε τις ταχύτητες μεταφοράς ανάλογα με τον τύπο της συσκευής :

2,8224 Mbit/s (44.1 kHz , CD, DAT)
3,072 Mbit/s (48 kHz , DAT)
2,048 Mbit/s (32 kHz , για δορυφορικά συστήματα)

 

[g.kar]

Προδιαγραφές Jitter για το AES/EBU

Χρησιμοποιεί τυπικά 163 ns clock rate και επιτρέπει +-20 ns jitter στο σήμα.
Αυτό από κορυφή σε κορυφή γίνεται 40 ns δηλαδή περίπου το 1/4 του unit interval.

Οι απαιτήσεις για τον μετατροπέα DAC είναι πιο αυστηρές. Το draft AES/EBU standard ορίζει 1ns jitter για το clock, αλλά μια τιμή γύρω στα 0.1 nsec είναι ακόμα καλύτερη και πρακτικά εφαρμόσιμη για 16 bit Audio.

Eπομένως τα ευχάριστα νέα είναι ότι για το μέσον μεταφοράς, δηλαδή τα καλώδια, οι προδιαγραφες για το jitter είναι πιο ελαστικές απ' οτι οι αντίστοιχες για τα DACs.

Aκόμα λιγότερο jitter μπορούμε να επιτύχουμε όταν το DAC μας ενσωματώνει ξεχωριστα PLL clocks για την ανάκτηση των δεδομένων και για το DAC, καθώς και χρηση μνήμης τύπου buffer μεταξύ data recovery και DAC.

Αμεσος τρόπος για να ακούσουμε στο σπίτι μας τι κακό μπορεί να μας δημιουργήσει στον ήχο το πολύ jitter (αλλά jitter εντός προδιαγραφών), δεν υπάρχει. Τουλάχιστον να είμαστε σε θέση να διαβάσουμε τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στα τεχνικά φυλλάδια του κατασκευαστή των συσκευών μας. Εάν αυτά τα χαρακτηριστικά είναι εντός προδιαγραφών. δεν νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να ανησυχούμε τόσο πολυ για το jitter.
Σκεφτείτε πόσο jitter υπάρχει ήδη γραμμένο μέσα στα CD μας και δεν υπάρχει τρόπος να το διορθώσουμε με κάποιο εξωτερικό μηχάνημα.

Σε ένα εργαστήριο που διαθετει ειδικό εξοπλισμό, υπάρχει σίγουρα κάποιος τρόπος να αυξομειωθει το πσοστό του jitter και στη συνέχεια να κληθούν οι ακροατές να εντοπίσουν τις διαφορές. Θα με ενδιέφερε πολυ να μάθω εαν μια τέτοια δοκιμή θα μπορουσε να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα.

Το jitter θα μπορούσε κάποιος παρουσιαστής, π.χ ο Τσαρουχάς, να το αυξομειώνει manually κατά βούληση. Και σε όλα εκείνα τα σημεία όπου είναι δυνατόν να εμφανιστεί το jitter, δηλαδή στο μέσον μεταφοράς (καλώδιο), στο clock , στο DAC κ.λ.π.

 

[costas EAR]

Σταματάκος: "αν θέλει κάποιος να είναι παρανοικά ακριβής, μπορεί να βάλει τον κρύσταλλο και σε φούρνο, για να διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία του... μία επιλογή που χρησιμοποιήται σε συσκευές μεγάλης ακρίβειας όπως είναι τα όργανα μετρήσεων"

Τά'λεγα, τά'λεγα (για φούρνους αντιστάσεων).... αλλά κανείς δε μ'ακούει.... Τά'λεγα και για τα ρολόγια της νανοκλόκς, αλλά πάλι κανείς δε μ'ακούει... Άντε να δούμε πότε θα αρχίσουμε να αγοράζουμε συσκευές "ουσίας" στα ψηφιακά μας....

Οστόσο με τον εξαιρετικό κ. Σταματάκο διαφωνώ στο εξής: "(περί sampling jitter). Μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί ότι ένα τέτοιο πρόβλημα στην αρχή μίας μακράς διαδικασίας και μάλιστα σε μία τόσο σημαντική φάση (δηλαδή κατά την δημιουργία των αρχικών δειγμάτων) αποτελεί μία κληρονομιά που δεν μπορεί κανείς να πετάξει από πάνω του εύκολα. Αυτό είναι γεγονός. Αν μία ψηφιοποίηση έχει jitter το πρόβλημα δεν λύνεται καθόλου εύκολα και σίγουρα δεν λύνεται με την προσθήκη κάποιας συσκευής στο δρόμο του σήματος."
Νομίζω ότι το sampling jitter λύνεται με προσθήκη συσκευής στην πορεία του σήματος (μνήμη + επαναχρονισμός) αλλά επίσης σε μεγάλο ποσοστό λύνεται και με την δημιουργία "αντιγράφων ασφαλείας" στο πισί μας. Είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο παλιά κυρίως CD (τότε είχαν πολύ μεγάλο πρόβλημα) όταν τα αντιγράφουμε, τα αντίγραφα παίζουν καλύτερα από τα αυθεντικά, εμπεριέχουν λιγότερο sampling jitter. Παρακαλώ διορθώστε με αν κάνω λάθος.


ΚορυφαίοΣταματάκος): "(σχόλιο για αυτόν που λέει πως ακούει το τζίτερ) :είναι ένας ακόμη ημιπαράφρων ξερόλας που καλά θα κάνετε να μην κάνετε και πολύ παρέα... "


Άκουσε κανείς τζίτερ? Τι είπατε?

 

[Costas Coyias]

Άκουσε κανείς τζίτερ? Τι είπατε?

Ρε άντε από 'κεί, κουφέ, ε κουφέ!

 

[costas EAR]

Δε φταίω εγώ που είμαι κουφός βρε, εσύς φταίτε που με κουφάνατε!

 

[g.kar]

Costas EAR, το Exact Audio Copy τι είδους λάθη διορθώνει ? Διορθώνει και το μαδαφάκα jitter που υπάρχει στο original δισκάκι ?

Πειραματίζομαι αυτές τις μέρες. Ισως χρειαστεί να σε ρωτήσω κάποια πράγματα για τα settings.
Τα default settings, μετά το αρχικό setup, κάνουν δουλειά ή πρέπει να πάω στα βαθιά ?

 

[costas EAR]

Το EAC δε διορθώνει λάθη.
Κάνει τα λιγότερα δυνατά λάθη......

Η διαδικασία διορθώνει λάθη χρονισμού ενσωματωμένα στην ηχογράφηση. Τα στάνταρ λάθη χρονισμού που εκ νέου ενσωματώνονται στην ηχογράφηση προέρχονται από τις προδιαγραφές του πισί μας και γενικά είναι χαμηλότερα από τα τραγικά ποσά τζίτερ που ενσωμάτωναν CD προηγούμενης τεχνολογίας.

Έτσι διάβασα τουλάχιστον....

Α, και ναι, πρέπει να πας στα βαθεια....

 

[g.kar]

Το Nero περιλαμβάνει ένα εργαλειο για τον έλεγχο των λαθών .
Ολα τα CD του εμπορίου περιέχουν δεκάδες χιλιάδες errors. Δοκίμασα κα μερικά XRCD της JVC. Κι εκεί να δεις λάθη (C2 errors) !!!
Κάποια CD-ROM drives δεν ραπορτάρουν τα C2 και τα jitter errors.

 

[RDoherty]

Σταματάκος: "αν θέλει κάποιος να είναι παρανοικά ακριβής, μπορεί να βάλει τον κρύσταλλο και σε φούρνο, για να διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία του... μία επιλογή που χρησιμοποιήται σε συσκευές μεγάλης ακρίβειας όπως είναι τα όργανα μετρήσεων"
Τά'λεγα, τά'λεγα (για φούρνους αντιστάσεων).... αλλά κανείς δε μ'ακούει....

Ε όχι και κανείς:
"Oven for critical components for temperature independent operation"
http://www.lavryengineering.com/productspage_stereophile.html

Ο Νοστράδαμος τα 'λεγε βέβαια:
http://www.avsite.gr/smf/index.php?topic=13105.0

 

[g.kar]

Ακόμα καλύτερα ακούγεται ο κρύσταλλος σε φουρνάκι με ξύλα.

 

[costas EAR]

Εσύ το μυαλό σου στη μάσα...

 

[g.kar]

Με το ντζίτερ νομίζεις ότι ασχολούμεθα όλοι ?
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση.

Τώρα θα ήθελα ένα ουζάκι στη Λήμνο με χταποδάκι και μερικές καραβίδες στα κάρβουνα. Να ακούω τους περαστικούς, το κύμα της θάλλασας και τα βαπόρια ... 8)

 

[costas EAR]

Έλα συ, και θα σου βάλω Σπανουδάκη!

Σιγά μη σ'αφήσω στην ακροθαλλλλλασιά να μου πουντιάσεις!

 

[RDoherty]

Το θέμα jitter είναι απλό: μουσική με jitter είναι σαν ορχήστρα της οποίας ο μάεστρος έχει Πάρκινσον 8)

 

[VLASSIS-S]

Πολυ ωραια. Και τι ειναι το jitter?

 

[costas EAR]

το τζίτερ είναι ψηφιακή παραμόρφωση από σφάλματα χρονισμού μεταξύ των λέξεων (από ψηφία) που όλες μαζί συνθέτουν την ψηφιακή μουσική μας.

Είναι κι άλλα πράγματα βέβαια.

next...

 

[VLASSIS-S]

Η παραμορφωση αυτη δημιουργειται απο λαθος χειρισμο, απο λαθος προγραμματισμο, απο λαθος εν γενει η ειναι κατι αναποφευκτο?
Ευχαριστω.

 

[Gebreselassie]

Τελικά είναι κάτι αναπόφευκτο και αυτό γίνεται προφανές αν αναλογιστεί κανείς ότι σχεδόν κάθε μέρος της ψηφιακή αλυσίδας μπορεί να προκαλέσει το δικό του jitter, δηλαδή αυτά τα σφάλματα χρονισμού.

Το άρθρο του κου Σταματάκου που παραθέτει ο gkar στην αρχή του thread, είναι απολύτως κατατοπιστικό. Ρίξε μια ματιά και εκεί, όταν έχεις χρόνο.