Aς ακούσουμε κλασική μουσική!

[Κώστας Γκαβάκος]

Είναι αξιοθαύμαστο πόσο το Requiem ως θεματικό υλικό για τους συνθέτες της Κλασικής (και όχι μόνον) Μουσικής αποτέλεσε από τα πιο σημαντικά θέματα ενίοτε σπουδαίας μουσικής έμπνευσης. Υπολογίζεται ότι οι Requiem από συνθέτες της Αναγέννησης μέχρι σήμερα ξεπερνούν κατά πολύ έναν τετραψήφιο αριθμό.
Επίσης, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον πως ο κάθε συνθέτης, κατά την δική του αντίληψη και "θέση", χρησιμοποίησε κάθε δυνατό μέσο για να εκφράσει αυτήν τη Λειτουργία των Καθολικών για τους νεκρούς. Από τους πλέον πλησίον του θρησκευτικού πάθους Αναγεννησιακούς και ορισμένους Κλασικούς αλλά και Ρομαντικούς συνθέτες (Victoria, Mozart, Faure κλπ.), στους Οπερατικούς (Verdi), στους κατά περίπτωση πιο σύγχρονους (Britten, Tippett) μέχρι τους εκτός Κλασσικής (Jazz, Μουσικού Θεάτρου, όπως το Requiem του Andrew Lloyd Weber) το θέμα της αέναης μνήμης και τιμής των νεκρών αποτέλεσε πηγή σημαντικής έμπνευσης και ενίοτε υπερβατικής και θεσπέσιας Μουσικής.
Τα δύο πλεόν σημαντικά, για εμένα, Requiem είναι εκείνο του Mozart, για την τέλεια δομημένη μουσική του γραφή και ταυτόχρονα την εντονα δυνατή εκφραστική του σημασία, και εκείνο του Faure για την τόσο ανθρώπινη ως προς το ζήτημα του άφατου πόνου για τις "χαμένες ψυχές" και ταυτόχρονα υπερβατική ως προς την εξαίσια εκφραστική μουσική προσέγγιση του έργου.

Για εμένα τα δύο πλέον σημαντικά Requiem είναι του Mozart και του Verdi.

 

[editor]

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορικη ηχογραφηση σε δραματικούς τόνους του δεύτερου, από έναν μαέστρο που δεν αστοχει εύκολα....

 

[Prince]

Ο Verdi υπήρξε ένας ιδιοφυής συνθέτης και σπουδαίος μουσικός. Το Requiem του είναι ένα αδιαμφισβήτητο και εντυπωσιακό μουσικό αριστούργημα (ειδικά, σε ζωντανή συναυλία, αποτελεί και ένα εξαιρετικό και ευφάνταστο θέαμα επίσης). Απλά, για εμένα, θεωρώ ότι το έργο βαίνει πολύ πέρα από το να αποτελέσει μία τιμή προς τις απελθούσες ψυχές. Η σχεδόν υπερβολική χρήση οπερατικών μέσων, η (ακόμα και για τον Verdi) υπερβάλλουσα αλλά εντυπωσιακή ενορχήστρωση και τα μελοδραματικά (και εξαιρετικά απαιτητικά) μέρη για τους σολίστες δίνουν στο έργο μία διάσταση που σίγουρα τιμά τα μέγιστα τον χώρο που υπηρέτησε όσο κανένας άλλος Ιταλός συνθέτης της Όπερας, αλλά δεν μου δίνει την αίσθηση του σκοπού που υποτίθεται ότι αναμένεται να υπηρετεί.
Κατ' αναλογία, το αυτό ισχύει και για το επίσης μουσικό μεγαλούργημα του Berlioz, όπου και αυτό...it's too much of a good thing για ένα...Requiem.
Η προτίμησή μου για το Requiem του Faure και, σε κάποιο σχετικά ίδιο βαθμό και το Γερμανικό Requiem του Brahms, έχει να κάνει με το πόσο αισθαντικά και με ιδιαίτερη ευαισθησία εκφράζεται μουσικά ο συνθέτης σε ένα έργο που αποτελεί ένα είδος θρηνητικού φόρου τιμής για τους...απελθόντες...
Κοντολογίς, υπάρχουν πλήθος απο αριστουργηματικά έργα υπό τον τίτλο Requiem. Τα περισσότερα είναι εξαιρετικά έργα ως Μουσική, άλλα λειτουργούν ως έργα που φροντίζουν να υπηρετήσουν, κατά γράμμα, το πνεύμα ένος τέτοιου έργου (π.χ. Victoria, Saint-Saens) και, σε ορισμένες "ευλογημένες" περιπτώσεις, μπορεί να έχουμε και τα δύο. Παρατηρώ ότι το Requiem του Mozart βρίσκεται σε κάθε σχετικό "κατάλογο"...

 

[Snow Whitty]

E lucevan le stelle— And the stars were shining

Tosca— Puccini

Kaufmann Jonas
Enrico Caruso

 

[SteveV]

Όλοι οι πολιτισμοί έχουν τις νεκρώσιμες ακολουθίες τους, είτε είναι ειδωλολάτρες, είτε είναι μονοθειστές, είτε πολυθειστές. Έτσι δεν παρεκκλίνει και η χριστιανική θρησκεία είτε ορθόδοξη είτε καθολική. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες στην ορθόδοξη νεκρώσιμη ακολουθία του Χριστού (που εμείς την ψάλλουμε την Μεγάλη Εβδομάδα) με την καθολική νεκρώσιμη ακολουθία.

Ακολουθίες (λειτουργίες) γιά τους νεκρούς υπάρχουν στην ελληνική ορθόδοξη εκκλησία, αλλά δεν χρησιμοποιούνται μουσικά όργανα σε καμία λειτουργία λόγω της απαγόρευσης της χρήσης τους την οποία βιαίως επέβαλλαν πριν από περίπου 18-19 αιώνες καί εξακολουθεί να ισχύει έως σήμερα. Τώρα, ακόμη και αν θελήσουν να επαναφέρουν τα όργανα είναι πολύ αργά. Το τραίνο αναχώρησε προ πολλού. Δεν υφίσταται στο ελάχιστο ουδεμία σύγκριση ανάμεσα στο τέλειο της Ευρωπαϊκής Δυτικής θρησκευτικής μουσικής και στην ανατολική εκκλ. ψαλτική από την μουσική οπτική γωνία. Ας τα απολαύσουν τουλάχιστον όσοι εκτιμούν τα αριστουργήματα της Κλασικής Μουσικής και της Ευρωπαϊκής δυτικής παράδοσης καί ας διαδοθούν όσο περισσότερο γίνεται.
LVHF 2017: W. A. Mozart - Laudate Dominum, KV 339 - Patricia Janečková - Sopran
LVHF 2017: César Franck - Panis Angelicus / Patricia Janečková - soprán

 

[Κώστας Γκαβάκος]

Ο Verdi υπήρξε ένας ιδιοφυής συνθέτης και σπουδαίος μουσικός. Το Requiem του είναι ένα αδιαμφισβήτητο και εντυπωσιακό μουσικό αριστούργημα (ειδικά, σε ζωντανή συναυλία, αποτελεί και ένα εξαιρετικό και ευφάνταστο θέαμα επίσης). Απλά, για εμένα, θεωρώ ότι το έργο βαίνει πολύ πέρα από το να αποτελέσει μία τιμή προς τις απελθούσες ψυχές. Η σχεδόν υπερβολική χρήση οπερατικών μέσων, η (ακόμα και για τον Verdi) υπερβάλλουσα αλλά εντυπωσιακή ενορχήστρωση και τα μελοδραματικά (και εξαιρετικά απαιτητικά) μέρη για τους σολίστες δίνουν στο έργο μία διάσταση που σίγουρα τιμά τα μέγιστα τον χώρο που υπηρέτησε όσο κανένας άλλος Ιταλός συνθέτης της Όπερας, αλλά δεν μου δίνει την αίσθηση του σκοπού που υποτίθεται ότι αναμένεται να υπηρετεί.
Κατ' αναλογία, το αυτό ισχύει και για το επίσης μουσικό μεγαλούργημα του Berlioz, όπου και αυτό...it's too much of a good thing για ένα...Requiem.
Η προτίμησή μου για το Requiem του Faure και, σε κάποιο σχετικά ίδιο βαθμό και το Γερμανικό Requiem του Brahms, έχει να κάνει με το πόσο αισθαντικά και με ιδιαίτερη ευαισθησία εκφράζεται μουσικά ο συνθέτης σε ένα έργο που αποτελεί ένα είδος θρηνητικού φόρου τιμής για τους...απελθόντες...
Κοντολογίς, υπάρχουν πλήθος απο αριστουργηματικά έργα υπό τον τίτλο Requiem. Τα περισσότερα είναι εξαιρετικά έργα ως Μουσική, άλλα λειτουργούν ως έργα που φροντίζουν να υπηρετήσουν, κατά γράμμα, το πνεύμα ένος τέτοιου έργου (π.χ. Victoria, Saint-Saens) και, σε ορισμένες "ευλογημένες" περιπτώσεις, μπορεί να έχουμε και τα δύο. Παρατηρώ ότι το Requiem του Mozart βρίσκεται σε κάθε σχετικό "κατάλογο"...

Στον Verdi οι ουράνιες δυνάμεις είναι ισχυρές και αμείλικτες. Δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς από έναν απόγονο του Michelangelo. Ένταση και αναστάτωση. Μετά το τέλος η ανυπαρξία.

Στο Requiem του Faure ο ουράνιος κόσμος είναι τακτοποιημένος και αρμονικός. Η θλίψη είναι αξιοπρεπής. Μετά το τέλος παρηγορητικά η σωτηρία.

Όσο όμως και να αγαπώ τον Faure τα μουσικά μεγέθη είναι άνισα.

 

[Prince]

Ακολουθίες (λειτουργίες) γιά τους νεκρούς υπάρχουν στην ελληνική ορθόδοξη εκκλησία, αλλά δεν χρησιμοποιούνται μουσικά όργανα σε καμία λειτουργία λόγω της απαγόρευσης της χρήσης τους την οποία βιαίως επέβαλλαν πριν από περίπου 18-19 αιώνες καί εξακολουθεί να ισχύει έως σήμερα. Τώρα, ακόμη και αν θελήσουν να επαναφέρουν τα όργανα είναι πολύ αργά. Το τραίνο αναχώρησε προ πολλού. Δεν υφίσταται στο ελάχιστο ουδεμία σύγκριση ανάμεσα στο τέλειο της Ευρωπαϊκής Δυτικής θρησκευτικής μουσικής και στην ανατολική εκκλ. ψαλτική από την μουσική οπτική γωνία. Ας τα απολαύσουν τουλάχιστον όσοι εκτιμούν τα αριστουργήματα της Κλασικής Μουσικής και της Ευρωπαϊκής δυτικής παράδοσης καί ας διαδοθούν όσο περισσότερο γίνεται.
LVHF 2017: W. A. Mozart - Laudate Dominum, KV 339 - Patricia Janečková - Sopran
LVHF 2017: César Franck - Panis Angelicus / Patricia Janečková - soprán

Για να μην αδικούμε και ό,τι ψάλλετε στην Ορθόδοξη Λειτουργία και να μην υπερθεματίζουμε το πως υπηρετεί η Κλασική Μουσική και την Καθολική ή και την Προτεσταντική Λειτουργία, ας έχουμε υπόψη και τα εξής:
- Στη Δυτική Θρησκευτική Μουσική, οψέποτε χρησιμοποιείται και για τη Θεία Λειτουργία τους, δεν υφίσταται πάντοτε το "τέλειο". Συνήθως, η Θρησκευτική Μουσική, γραμμένη από...συνθέτες, είναι πρωτίστως ωραία, όμορφη, καλογραμμένη και, σε ορισμένες πολύ σημαντικές περιπτώσεις (π.χ. Mozart's Requiem) μπορεί να έχουμε και το "τέλειο".
- Στην Ορθόδοξη Λειτουργία, το βασικό στοιχείο είναι η...μυσταγωγία, η οποία δεν επιτυγχάνεται απαράιτητα με την ομορφιά των Ψαλμών αλλά με το τρόπο που οι πιστοί επιχειρούν να μεταφέρουν το...μήνυμα. Ενθυμούμαι, όταν ήμουν ακόμη μελομανής, είχα επισκεφθεί ένα μακρινό μοναστήρι γυναικών κάπου έξω από τη Σπάρτη. Κατά την επίσκεψη μου εκεί, έτυχε, στο μικρό παρεκκλήσι της μονής, κάποιες μοναχές να ψάλλουν κάποιους θρησκευτικούς ύμνους. Ενθουσιάστηκα από το ηχητικό άκουσμα και είχα την αφέλεια να πω στην μοναχή, που μας έκανε μια σύντομη περιήγηση, ότι οι μοναχές είχαν τόσο "ωραίες" φωνές. Η μοναχή αμέσως με διόρθωσε και μου είπε σχεδόν αυστηρά ότι οι φωνές αυτές είναι..."μυσταγωγικές". Όταν είχα την αφελή αυθάδεια να επιμείνω ότι οι φωνές αυτές ήσαν..."ωραίες", η μοναχή γύρισε απότομα και με διόρθωσε εκ νέου λέγοντάς μου: "Οι φωνές μας είναι μυσταγωγικές. Εάν θέλετε ωραίες φωνές να πάτε στην...Όπερα ή σε κάποια συναυλία"!
- Επειδή έχω ζήσει και εργασθεί σε αρκετές χώρες του κόσμου, μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι, στις Ορθόδοξες Εκκλησίες μας π.χ. στις ΗΠΑ, σε αρκετές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής ή στη Νότιο Κορέα, χρησιμοποιούνται όργανα (πιάνο ή Όργανο, ενίοτε πνευστά ή και ένα/δύο έγχορδα) που συνοδεύουν τους Ψαλμούς και, ενίοτε, παίζουν και κάποια "Ιντερλούδια" βασισμένα σε ό,τι προηγήθηκε ή πρόκειται να ακολουθήσει. Βέβαια, στη χώρα μας δεν μπορούμε να ελπίζουμε ακόμη σε τέτοια..."ανοίγματα" στην εισβολή "δυτικής" επιρροής.
Κατόπιν των ανωτέρω, είναι άδικο και άκαιρο να επιχειρούμε οιαδήποτε "σύγκριση" μεταξύ της Ορθόδοξης Λειτουργίας και της σχετικής μουσικής της με αυτήν που έγραψαν επαγγελματίες Δυτικοί μουσικοί, αρκετοί από αυτούς σπουδαίοι συνθέτες. Μουσική που αποτελείται από πρωτότυπες Συνθέσεις που εγράφησαν όχι απαράιτητα ή πάντοτε για την Εκκλησία. Ως δε μουσικές συνθέσεις υπερβαίνουν συχνά το θρησκευτικό τους νόημα και, σχεδόν πάντα, αντιμετωπίζονται ως "σπουδαία μουσικά έργα" και όχι ως "Εκκλησιαστική Μουσική". Ως εκ τούτου, ακούγονται μετά μεγίστης ευχαρίστησης και (μουσικής) απόλαυσης και από άθεους, αγνωστικιστές, αλλόθρησκους κλπ. Πράγμα που δεν αποτέλεσε σκοπό των ψαλμωδών της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

 

[Prince]

E lucevan le stelle— And the stars were shining

Tosca— Puccini

Kaufmann Jonas
Enrico Caruso

Μια τόσο Ιταλική και τόσο αισθαντική άρια από ένα Ιταλό συνθέτη par excellence πολύ δύσκολα μπορεί να αποδοθεί στο πλήρες πνέυμα και ύφος του έργου από μία...δυνατή αλλά όχι ευαίσθητη Γερμανική φωνή.
Πέραν του φαινομένου Caruso, οι Ιταλοί είχαν την τύχη, in their Golden era, να έχουν μερικούς άξιους επιγόνους που τίμησαν τον τόσο εκφραστικό αυτό μεσογειακό συνθέτη και την εξαίσια αυτή άριά του. Για μένα, ο Franco Corelli, κατά τεκμμήριο, συνδύαζε τη μεγίστη φωνή με την απαραίτητη εκφραστικότητα.
Από τους μη Ιταλούς, ο θεσπέσιος Σουηδός Τενόρος Jussi Björling έκανε θαύματα στην Ιταλική Όπερα. Η ερμηνεία του στην άρια αυτή είναι...πέρα από κάθε υπερθετικό...

 

[Prince]

Στον Verdi οι ουράνιες δυνάμεις είναι ισχυρές και αμείλικτες. Δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς από έναν απόγονο του Michelangelo. Ένταση και αναστάτωση. Μετά το τέλος η ανυπαρξία.

Στο Requiem του Faure ο ουράνιος κόσμος είναι τακτοποιημένος και αρμονικός. Η θλίψη είναι αξιοπρεπής. Μετά το τέλος παρηγορητικά η σωτηρία.

Όσο όμως και να αγαπώ τον Faure τα μουσικά μεγέθη είναι άνισα.

Αναμφισβήτητα τα "μεγέθη είναι άνισα". Δεν θα έκανα ποτέ οιαδήποτε σύγκριση ως προς τη μουσική αξία των δύο αύτων έργων. Απλώς, πιστεύω, τουλάχιστον ως προς εμένα, ότι τo Requiem του Faure υπηρετεί με περισσότερο σεβασμό την έκφραση της απώλειας και με σύνεση του χρόνου και των μέσων.
Φυσικά, ως μεγίστη Μουσική, πέρα από το τι μπορεί να είναι ένα Requiem, το έργο του Verdi...είναι one of a kind.

 

[SteveV]

Για να μην αδικούμε και ό,τι ψάλλετε στην Ορθόδοξη Λειτουργία και να μην υπερθεματίζουμε το πως υπηρετεί η Κλασική Μουσική και την Καθολική ή και την Προτεσταντική Λειτουργία, ας έχουμε υπόψη και τα εξής:
- Στη Δυτική Θρησκευτική Μουσική, οψέποτε χρησιμοποιείται και για τη Θεία Λειτουργία τους, δεν υφίσταται πάντοτε το "τέλειο". Συνήθως, η Θρησκευτική Μουσική, γραμμένη από...συνθέτες, είναι πρωτίστως ωραία, όμορφη, καλογραμμένη και, σε ορισμένες πολύ σημαντικές περιπτώσεις (π.χ. Mozart's Requiem) μπορεί να έχουμε και το "τέλειο".
- Στην Ορθόδοξη Λειτουργία, το βασικό στοιχείο είναι η...μυσταγωγία, η οποία δεν επιτυγχάνεται απαράιτητα με την ομορφιά των Ψαλμών αλλά με το τρόπο που οι πιστοί επιχειρούν να μεταφέρουν το...μήνυμα. Ενθυμούμαι, όταν ήμουν ακόμη μελομανής, είχα επισκεφθεί ένα μακρινό μοναστήρι γυναικών κάπου έξω από τη Σπάρτη. Κατά την επίσκεψη μου εκεί, έτυχε, στο μικρό παρεκκλήσι της μονής, κάποιες μοναχές να ψάλλουν κάποιους θρησκευτικούς ύμνους. Ενθουσιάστηκα από το ηχητικό άκουσμα και είχα την αφέλεια να πω στην μοναχή, που μας έκανε μια σύντομη περιήγηση, ότι οι μοναχές είχαν τόσο "ωραίες" φωνές. Η μοναχή αμέσως με διόρθωσε και μου είπε σχεδόν αυστηρά ότι οι φωνές αυτές είναι..."μυσταγωγικές". Όταν είχα την αφελή αυθάδεια να επιμείνω ότι οι φωνές αυτές ήσαν..."ωραίες", η μοναχή γύρισε απότομα και με διόρθωσε εκ νέου λέγοντάς μου: "Οι φωνές μας είναι μυσταγωγικές. Εάν θέλετε ωραίες φωνές να πάτε στην...Όπερα ή σε κάποια συναυλία"!
- Επειδή έχω ζήσει και εργασθεί σε αρκετές χώρες του κόσμου, μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι, στις Ορθόδοξες Εκκλησίες μας π.χ. στις ΗΠΑ, σε αρκετές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής ή στη Νότιο Κορέα, χρησιμοποιούνται όργανα (πιάνο ή Όργανο, ενίοτε πνευστά ή και ένα/δύο έγχορδα) που συνοδεύουν τους Ψαλμούς και, ενίοτε, παίζουν και κάποια "Ιντερλούδια" βασισμένα σε ό,τι προηγήθηκε ή πρόκειται να ακολουθήσει. Βέβαια, στη χώρα μας δεν μπορούμε να ελπίζουμε ακόμη σε τέτοια..."ανοίγματα" στην εισβολή "δυτικής" επιρροής.
Κατόπιν των ανωτέρω, είναι άδικο και άκαιρο να επιχειρούμε οιαδήποτε "σύγκριση" μεταξύ της Ορθόδοξης Λειτουργίας και της σχετικής μουσικής της με αυτήν που έγραψαν επαγγελματίες Δυτικοί μουσικοί, αρκετοί από αυτούς σπουδαίοι συνθέτες. Μουσική που αποτελείται από πρωτότυπες Συνθέσεις που εγράφησαν όχι απαράιτητα ή πάντοτε για την Εκκλησία. Ως δε μουσικές συνθέσεις υπερβαίνουν συχνά το θρησκευτικό τους νόημα και, σχεδόν πάντα, αντιμετωπίζονται ως "σπουδαία μουσικά έργα" και όχι ως "Εκκλησιαστική Μουσική". Ως εκ τούτου, ακούγονται μετά μεγίστης ευχαρίστησης και (μουσικής) απόλαυσης και από άθεους, αγνωστικιστές, αλλόθρησκους κλπ. Πράγμα που δεν αποτέλεσε σκοπό των ψαλμωδών της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η μουσική είναι μία μεγάλη δύναμη στον Πολιτιστικό Πόλεμο. Εμείς εδώ δεν κινδυνεύουμε από την εισβολή της δυτικής επιρροής, αυτό είναι βέβαιο, μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι, τα μακάμ κάνουν καλά την δουλειά τους.

Δεν είναι μυστικό ότι στις ελληνικές ορθόδοξες εκκλησίες και στα μοναστήρια αντιπαθούν την κλασική μουσική καί την δυτική επιρροή. Αντί γιά τους περίτεχνους κύκνους και τις λίμνες, προτιμούν τα απλά παπάκια και τις ποταμιές. Σίγουρα άθελά της, η μοναχή υπέδειξε τα σωστά μέρη γιά ομορφιά καί καλλιφωνία, δηλαδή την όπερα καί τις συναυλίες. Ας ακολουθήσουν λοιπόν όλοι οι ορθόδοξοι πιστοί την προτροπή της καί ας γίνουν φίλοι καί υποστηρικτές της όπερας και των συναυλιών κλασικής.

 

[Prince]

Η μουσική είναι μία μεγάλη δύναμη στον Πολιτιστικό Πόλεμο. Εμείς εδώ δεν κινδυνεύουμε από την εισβολή της δυτικής επιρροής, αυτό είναι βέβαιο, μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι, τα μακάμ κάνουν καλά την δουλειά τους.

Δεν είναι μυστικό ότι στις ελληνικές ορθόδοξες εκκλησίες και στα μοναστήρια αντιπαθούν την κλασική μουσική καί την δυτική επιρροή. Αντί γιά τους περίτεχνους κύκνους και τις λίμνες, προτιμούν τα απλά παπάκια και τις ποταμιές. Σίγουρα άθελά της, η μοναχή υπέδειξε τα σωστά μέρη γιά ομορφιά καί καλλιφωνία, δηλαδή την όπερα καί τις συναυλίες. Ας ακολουθήσουν λοιπόν όλοι οι ορθόδοξοι πιστοί την προτροπή της καί ας γίνουν φίλοι καί υποστηρικτές της όπερας και των συναυλιών κλασικής.

Συγνώμη που θα πρέπει πάλι να "επέμβω", αλλά μάλλον δεν με διάβασες καλά.
Η μοναχή, ουδόλως άθελά της με διόρθωσε. Αντίθετα, με έμαθε να διακρίνω το ωραίον από το μυσταγωγικό στην όποια μουσική (και όχι μόνον στην Κλασική). Η μυσταγωγία είναι επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο και για την Κλασική Μουσική, ειδικά σε ό,τι αφορά την ερμηνεία και δη έργων με ιδιαίτερα βαθύ νόημα (π.χ. έργα θρησκευτικής Μουσικής, έργα βασισμένα σε σοβαρή λογοτεχνία κ.α.).
Στην Ορθόδοξη Λειτουργία η ομορφιά της φωνής είναι φυσικά ένα επιπρόσθετο θετικό στοιχείο αλλά όχι απαραίτητο, καθόσον η μυσταγωγία είναι το καθοριστικό και το ζητούμενο, ως πολύ προσφυώς μου τόνισε η μοναχή, καθόσον είναι εκείνο που θα βοηθήσει τον πιστό να κατανοήσει τα δρώμενα στη Λειτουργία και να μετέχει, έστω και ως μη πιστός, σε αυτά. Προς τούτο, ενθυμούμαι, όταν, ως φοιτητής, ταξίδεψα στην τότε Κομμουνιστική Πολωνία και μαζί με άλλους συμφοιτητές μου μπήκαμε από περιέργεια σε ένα Καθολικό ναό της Βαρσοβίας την ώρα της Λειτουργίας. Μείναμε άναυδοι από το μυσταγωγικό δέος ακούγοντας όλο το ποίμνιο να ψάλλει τους σχετικούς ύμνους, δημιουργώντας μία υπερβατική μυσταγωγία και κατάνυξη. Μείναμε εκεί για αρκετή ώρα, σχεδόν "μαγεμένοι" όχι τόσο από την ομορφιά (δεν έψαλλαν κάποιο γνωστό Κλασικό έργο και το μόνο όργανο που συνόδευε τους ψαλμούς ήταν το Εκκλησιαστικό Όργανο) αλλά από την σχεδόν υπερβατική μυσταγωγία. Σημειωτέον ότι ουδείς από έμας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως...Ορθόδοξος Χριστιανός ή ακόμα και..."πιστός".
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω ότι, π.χ. στο Ρέκβιεμ του Faure, και η πιο όμορφη και εκλεπτυσμένη από μουσικό κάλλος ερμηνεία δεν πρόκειται να μεταφέρει το νόημα του έργου, εάν δεν υπάρχει κατάνυξη και μυσταγωγία στην απόδοση του έργου. Αλλά και στην απόλυτη μουσική, συχνά η υπέρβαση από το ωραίον στο μυσταγωγικό είναι εκ των ων ουκ άνευ, τουλάχιστον στις ερμηνείες αναφοράς (π.χ. στην εκπληκτική ως προς τη σημασία της μακρά αργή κίνηση του Κουαρτέτου σε λά ελάσσονα, Op.132 του Beethoven, η στην αργή κίνηση της 7ης του Bruckner).

 

[SteveV]

Vaughan Williams - Fantasia on a Theme by Thomas Tallis - Stokowski

 

[auferstehung]

 

[auferstehung]

 

[auferstehung]

 

[auferstehung]

 

[Prince]

Για πολλούς αλλά και για μένα, ίσως ο πιο χαρισματικός μαέστρος του παρελθόντος αιώνος. Στο σχετικά πολύ σύντομο χρόνικό διάστημα της καρίεράς του, ό,τι "άγγιξε" το μετέτρεψε σε μουσική υψηλότατης αισθητικής και λίαν εμβριθούς ερμηνείας.
Ο "Τριστάνος" του μπορεί να μην είναι μία mainstream Βαγκνερική ερμηνεία, αλλά σίγουρα είναι μία μοναδική και, κατά τεκμήριο, η πιο εκλεπτυσμένα αισθαντική, με μία επίσης μοναδική σε ομορφιά φωνής (καίτοι μη Βαγκνέρια σοπράνο) Ισόλδη, στην πλεόν συγκηνισιακή ερμηνεία της αείμνηστης Margaret Price. Επίσης, και το υπόλοιπο καστ είναι εξαιρετικό (ειδικά η B. Fassbaender και ο K. Moll), με εξαίρεση τον μάλλον λιγότερο πειστικό Rene Kollo στον εξαιρετικά απαιτητικό ρόλο του Τριστάνου.
O "Ελεύθερος Σκοπευτής" του Weber είναι επίσης μία άλλη εξαιρετική παραγωγή της DG με τον C. Kleiber, η οποία κυκλοφόρησε και σε θαυμάσιο Blu-ray format. Σπουδαίο και εδώ το καστ των τραγουδιστών.
Ένας μοναδικός σε χάρισμα μαέστρος που μπορούσε να συνδυάζει το Διονυσιακό πάθος με την Απολλώνια ομορφιά.

 

[Μελίδης Μιχάλης]

Μια απίστευτη και υπέροχη ερμηνεία από έναν νεαρό πιανίστα μόλις 15 χρονών με ένα έργο του Rachmaninoff και όπως είπε και ο Leland Sklar "Μια παλιά ψυχή σε έναν νέο άνθρωπο"

 

[Prince]

Μια απίστευτη και υπέροχη ερμηνεία από έναν νεαρό πιανίστα μόλις 15 χρονών με ένα έργο του Rachmaninoff και όπως είπε και ο Leland Sklar "Μια παλιά ψυχή σε έναν νέο άνθρωπο"

Δυστυχώς, η εποχή μας (εδώ και κάτι δεκαετίες) βρίθει από παιδιά-θαύματα (child prodigies) σε όλο τον κόσμο...Το ζήτημα έγκειται στο πόσοι και πόσες από αυτούς και αυτές θα μπορέσουν να αφήσουν τη "λάμψη" τους καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Μέχρι στιγμής, ακόμη και πολλά υποσχόμενα ταλέντα, όπως π.χ. ο Ε. Kissin, δεν κατάφερε να "αντέξει" στον χρόνο και τον κορεσμό από μία πληθώρα από τεχνικά άρτιους σολίστες, άσχετα εάν ελάχιστοι από αυτούς μπορούν να καταστούν λαμπροί μουσικοί παγκόσμιας αναγνώρισης. Άλλοι, σαν τον Lang Lang, κατέληξαν να μεταλλαχθούν σε...pop stars θυσιάζοντας την πορεία τους προς την υπηρεσία της πραγματικής τέχνης της Κλασικής Μουσικής.
Ο Alexander Malofeev, είναι, μεταξύ άλλων, Ρώσος και έχει ήδη φθάσει τα 20 έτη του!..Όταν ηχογραφήθηκε το συγκεκριμένο βίντεο ήταν 15 ετών, ήτοι δεν είχαν επιβληθεί οι "κυρώσεις" κατά των Ρώσων καλλιτεχνών, και ο Alexander μπόρεσε να παίξει το 2o Κοντσέρτο του Rachmaninov εκτός Ρωσίας.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι, από τότε, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική δισκογραφική παραγωγή στην οποία έστω να συμμετέχει ο εν λόγω πλέον 20άρης ταλαντούχος Ρώσος πιανίστας.

 

[Μελίδης Μιχάλης]

Πάντως ομολογώ ότι δεν τον ήξερα τον εν λόγω νεαρό και όταν είδα το βίντεο και την ερμηνεία του σε ένα τέτοιο έργο του Rachmaninov αναρωτήθηκα πότε πρόλαβε και έμαθε μέχρι τα 15 του να παίζει τόσο καλά, μου θύμισε τον δικό μας τον Δημήτρη Σγούρο.