Αναβάθμιση ROTEL RCD-991

[Astronaut Jr.]

Και που θα τους βρεις (γνήσιους) ?? - Οπου κι'αν βρεις, πόσταρε αμέσως και για 'μας πριν τους αρπάξουν.

ΥΓ. Και αν "περισσέψουν και περιφρονηθούν" οι 2604... εδώ είμαι εγώ, στείλε ΡΜ

Αυτή ήταν η αρχική σκέψη μου, να προτείνω να πάρω εγώ τους 2604. Θυμάμαι παλιά ( όταν ήμουν πιτσιρικάς ) και γοητεύτηκα απο το tweaking του Kenwood KT7500 tuner που είχα πάρει απο τον πατέρα μου, έψαχνα μανιωδώς για τους 2604. Κάπου τους βρήκα, αλλά δεν παίρνω και όρκο ότι ήταν γνήσιοι...

 

[head-stef]

Γιατί μπήκες στη διαδικασία ενώ μπορείς να το έχεις σαν tansport και να παίζει το Q, δεν κατάλαβα...!! αλλά όπως και να χει καλή επιτυχία και περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει!!!

Για τον απλό λόγο ότι το Qutest, όπως έγραψα και παλιότερα, χρησιμοποιείται στο σύστημα αναφοράς ακουστικών που βρίσκεται σε άλλο χώρο (...υπνοδωμάτιο). Ιδανικά για το "μεγάλο" ηχοσύστημα θα ήθελα ένα ακόμη Qutest για το Rotel και το streamer (Chromecast) ή κάποιο dac με παρόμοια ποιότητα ήχου και ακόμη πιο ευέλικτο. Το καλό είναι ότι ο ολοκληρωμένος ενισχυτής και τα ηχεία (Audiolab 8000S + Audio Physic Yara II Evolution) αναδεικνύουν εύκολα τη βελτίωση όταν οποιοδήποτε από τα CD players χρησιμοποιηθεί σαν transport με dac το Qutest! Συνεπώς και η όποια αναβάθμιση του Rotel δεν θα "πάει χαμένη" στο σύστημα, θα μπορέσει να αναδειχτεί.
Πάντως δεν αναμένω η βελτίωση να φτάσει στα επίπεδα Rotel+Qutest κι ούτε το απαιτούν οι συνήθεις συνθήκες ακρόασης στο χώρο του "μεγάλου" ηχοσυστήματος.

 

[head-stef]

Άλλαξέ τους. Όχι με elna audio και τέτοιες μαλ... γκουχ!, που κάνουν οι άσχετοι! Βρες τον ανώτερο, τον ταχύτερο πυκνωτή στα συγκεκριμένα ratings, ανεξαρτήτως τρόπου κατασκευής. Αν προορίζεται για RF στην μπάντα των GHz, ακόμη καλύτερα. Αλλά και πάλι, τυπικής ποιότητας και τιμής φρέσκους ηλεκτρολυτικούς να πάρεις, θα έχουν τον μισό όγκο και ίσως το διπλάσιο life span από αυτούς.

Η αλήθεια είναι ότι το όλο εγχείρημα είναι ενδεχομένως ριψοκινδυνευμένο, αφού σε ένα μηχάνημα που αγοράστηκε με τις τελευταίες σε κυκλοφορία ...δραχμές(sic) οι πυκνωτές αλλά και ο μηχανισμός/κεφαλή laser δεν μπορεί να έχουν πολύ μακρά ζωή ακόμη, παρότι παίζει μια χαρά σήμερα (το σώζει ότι γενικά δεν έχει παίξει αρκετά). Στη διαδρομή του σήματος οι μαύροι πυκνωτές είναι νομίζω όλοι black gate (Rubycon) και οι χρωματιστοί Wima. Αν αποφασίσω την αλλαγή κάποιων αργότερα θα πρέπει να είναι ισάξιοι τουλάχιστον αλλά δεν έχω κάνει σχετική έρευνα. Κάθε υπόδειξη χρήσιμη!
Πιο πολύ με απασχολεί μήπως η κεφαλή laser "τα τινάξει" κάποια στιγμή αφού νομίζω πως δεν μπορεί να βρεθεί γνήσια Sony KSS-213B (ή C ή άλλη γνήσια συμβατή). Φοβάμαι πως μόνο με unbranded μπορεί να βρεθεί λύση αλλά θα ήθελα από σήμερα να βρω μια ποιοτική εφεδρική. Αν γνωρίζει ή έχει κανείς κάτι ας μου το πει! Κάποιοι είχαν παλαιότερα αγοράσει εφεδρικές με ή χωρίς πλήρη μηχανισμό, εγώ δεν το προνόησα.

Θα ήθελα επίσης να κάνω πλήρη καθαρισμό και επαναλίπανση του μηχανισμού αλλά δεν ξέρω αν συνιστάται γενικά.

 

[STENTOR]

Καλά στα φτηνά, αλλά σε ένα player των 1500+ (που ίσως θα κοστίζει 250-300), τι να γλυτώσουν 10 cent;

H χωρητικότητες που δημιουργούνται κατά μήκος των αυλών της βάσης (μέταλλο) καθώς "αγκαλιάζουν" τους ακροδέκτες (μέταλλο) του ολοκληρωμένου, οδηγεί τα ¨γρήγορα" κι "ευρείας μπάντας" τσιπάκια, σε υψίσυχνες ταλαντώσεις σε περιοχές άνω του 1ΜΗz. Αυτές "καταπολεμούνται" με την τοποθέτηση πυκνωτών ολίγων (pF) σε "στρατηγικά" σημεία κοντά στα τσιπάκια, καθώς και μ΄εξειδικευμένη μέριμνα στην απόζευξη και στη γεωμετρία των χαλκοδιαδρόμων του τυπωμένου κυκλώματος.
Όλα τα παραπάνω αντιπαρέρχονται με την αποφυγή χρήσης βάσεων και την κατ' ευθείαν συγκόλληση των ακροδεκτών στις "πίστες" του τυπωμένου.

 

[ika]

H χωρητικότητες που δημιουργούνται κατά μήκος των αυλών της βάσης (μέταλλο) καθώς "αγκαλιάζουν" τους ακροδέκτες (μέταλλο) του ολοκληρωμένου, οδηγεί τα ¨γρήγορα" κι "ευρείας μπάντας" τσιπάκια, σε υψίσυχνες ταλαντώσεις σε περιοχές άνω του 1ΜΗz. Αυτές "καταπολεμούνται" με την τοποθέτηση πυκνωτών ολίγων (pF) σε "στρατηγικά" σημεία κοντά στα τσιπάκια, καθώς και μ΄εξειδικευμένη μέριμνα στην απόζευξη και στη γεωμετρία των χαλκοδιαδρόμων του τυπωμένου κυκλώματος.
Όλα τα παραπάνω αντιπαρέρχονται με την αποφυγή χρήσης βάσεων και την κατ' ευθείαν συγκόλληση των ακροδεκτών στις "πίστες" του τυπωμένου.

 

[STENTOR]

Αυτή ήταν η αρχική σκέψη μου, να προτείνω να πάρω εγώ τους 2604. Θυμάμαι παλιά ( όταν ήμουν πιτσιρικάς ) και γοητεύτηκα απο το tweaking του Kenwood KT7500 tuner που είχα πάρει απο τον πατέρα μου, έψαχνα μανιωδώς για τους 2604. Κάπου τους βρήκα, αλλά δεν παίρνω και όρκο ότι ήταν γνήσιοι...

Οι ΟPA2134 (είσοδος fet) είναι ισοδύναμης απόδοσης με τους OPA2604 (είσοδος fet) κι ίσως καλύτεροι "στα σημεία". Oι LM4562 (είσοδος bipolar) είναι τονικά πιο ουδέτεροι κι απ' τους δυο παραπάνω. Κατά την εμπειρία και τη γνώμη μου, ο ήχος των ΝΕ5534 είναι εξαιρετικά ποιοτικός, παρά την ηλικία των αυτών των ολοκληρωμένων.

 

[head-stef]

H χωρητικότητες που δημιουργούνται κατά μήκος των αυλών της βάσης (μέταλλο) καθώς "αγκαλιάζουν" τους ακροδέκτες (μέταλλο) του ολοκληρωμένου, οδηγεί τα ¨γρήγορα" κι "ευρείας μπάντας" τσιπάκια, σε υψίσυχνες ταλαντώσεις σε περιοχές άνω του 1ΜΗz. Αυτές "καταπολεμούνται" με την τοποθέτηση πυκνωτών ολίγων (pF) σε "στρατηγικά" σημεία κοντά στα τσιπάκια, καθώς και μ΄εξειδικευμένη μέριμνα στην απόζευξη και στη γεωμετρία των χαλκοδιαδρόμων του τυπωμένου κυκλώματος.
Όλα τα παραπάνω αντιπαρέρχονται με την αποφυγή χρήσης βάσεων και την κατ' ευθείαν συγκόλληση των ακροδεκτών στις "πίστες" του τυπωμένου.

To RCD-991 έχει αφαιρούμενο "πάτωμα" (κάτω καπάκι) που διευκολύνει τρομερά τις εργασίες. Παρατήρησα λοιπόν ότι στην κάτω όψη της μεγάλης και ενιαίας πλακέτας όπου κυρίως τρέχουν οι πίστες και δεν υπάρχουν εξαρτήματα, υπάρχουν ωστόσο ένα-δυο πυκνωτάκια τύπου "φακής" κολλημένα εκ των υστέρων (το έχω δει και σε άλλα μηχανήματα). Είναι περισσότερο δείγμα προσοχής και "φινιρίσματος" ή διόρθωση σχεδιαστικού λάθους; Υποθέτω και τα δύο μαζί.

 

[STENTOR]

Είναι περισσότερο δείγμα προσοχής και "φινιρίσματος" ή διόρθωση σχεδιαστικού λάθους; Υποθέτω και τα δύο μαζί.

Συνήθως κανένα από τα δύο. Οι πυκνωτές αυτοί είναι ¨κρίσιμοι" για τη σταθερότητα του κυκλώματος και πρέπει να έχουν κατά το δυνατόν κοντούς ακροδέκτες (μηδενικές αυτεπαγωγές ακροδεκτών), γι αυτό λόγο μπαίνουν "από κάτω", αποφεύγοντας περιττά μήκη χαλκοδιαδρόμων, και κολλιούνται κατ' ευθείαν στα pads του ολοκληρωμένου.

 

[STENTOR]

Συνήθως κανένα από τα δύο. Οι πυκνωτές αυτοί είναι ¨κρίσιμοι" για τη σταθερότητα του κυκλώματος και πρέπει να έχουν κατά το δυνατόν κοντούς ακροδέκτες (μηδενικές αυτεπαγωγές ακροδεκτών), γι αυτό λόγο μπαίνουν "από κάτω", αποφεύγοντας περιττά μήκη χαλκοδιαδρόμων, και κολλιούνται κατ' ευθείαν στα pads του ολοκληρωμένου.

Πυκνωτής απόζευξης (κρίσιμος) rail to rail, ενσωματωμένος στη βάση. Μια ακριβή λύση, που σπάνια υιοθετείται, αντί αυτής του επιπλέον πυκνωτή στην όψη του χαλκού.

 

[head-stef]

Ε, κράτα και τους 2604 μήπως στο μέλλον θελήσεις να αναβαθμίσεις κανένα παλιό μηχανάκι, π.χ. κανένα tuner. Αν μη τι άλλο, είναι γνήσιοι.

Και που θα τους βρεις (γνήσιους) ?? - Οπου κι'αν βρεις, πόσταρε αμέσως και για 'μας πριν τους αρπάξουν.

ΥΓ. Και αν "περισσέψουν και περιφρονηθούν" οι 2604... εδώ είμαι εγώ, στείλε ΡΜ

Αυτή ήταν η αρχική σκέψη μου, να προτείνω να πάρω εγώ τους 2604. Θυμάμαι παλιά ( όταν ήμουν πιτσιρικάς ) και γοητεύτηκα απο το tweaking του Kenwood KT7500 tuner που είχα πάρει απο τον πατέρα μου, έψαχνα μανιωδώς για τους 2604. Κάπου τους βρήκα, αλλά δεν παίρνω και όρκο ότι ήταν γνήσιοι...

Χα, με βάλατε σε σκέψεις και άνοιξα το απλό tuner Technics ST-GT550, 32 ετών. Πουθενά στην κύρια πλακέτα ανάλογος τελεστικός με τον 2604, ούτε από κάτω της φυσικά. (Τις πλακέτες ελέγχου της πρόσοψης δεν τις έψαξα, εννοείται):

Αν αποφασίσω ότι δεν τους χρειάζομαι, θα σας στείλω από έναν για να είμαι δίκαιος!

 

[Astronaut Jr.]

Οι ΟPA2134 (είσοδος fet) είναι ισοδύναμης απόδοσης με τους OPA2604 (είσοδος fet) κι ίσως καλύτεροι "στα σημεία". Oι LM4562 (είσοδος bipolar) είναι τονικά πιο ουδέτεροι κι απ' τους δυο παραπάνω. Κατά την εμπειρία και τη γνώμη μου, ο ήχος των ΝΕ5534 είναι εξαιρετικά ποιοτικός, παρά την ηλικία των αυτών των ολοκληρωμένων.

Πάνε πολλά χρόνια, αλλά θυμάμαι ότι είχε απογειωθεί η απόδοση του δέκτη. Είχαν γίνει όμως πολλές τροποποιήσεις, παρακάμψεις περιττών κυκλωμάτων κλπ και είχα προσθέσει δύο αντιστάσεις που εξανάγκαζαν τον 2604 να οδηγεί σε "ψευδοτάξη Α".

 

[head-stef]

Παρέλαβα σήμερα τους διακριτούς τελεστικούς της Staccato! Βρίσκονται ήδη στα χέρια του τεχνικού μαζί με το Rotel. (Είναι φοβερή σύμπτωση ότι έχει κι ακούει ακριβώς το ίδιο player στο σπίτι του, για το οποίο κατασκεύασε ο ίδιος σχεδόν νέο αναλογικό στάδιο πριν χρόνια, με διακριτά στοιχεία σε τάξη Α). Συνεννοηθήκαμε πλήρως λοιπόν!
Όταν θα είναι έτοιμο θα το συγκρίνω συστηματικά με τα player και dac που έχω στα χέρια μου. Οι μέχρι τώρα ακροάσεις/συγκρίσεις έχουν δώσει με σαφήνεια και σταθερότητα την εξής κατάταξη από άποψη ηχητικής ποιότητας:

1. Chord Qutest dac (με οτιδήποτε ως transport). 3-4 ετών, σημερινής τιμής € 1600+
2. To εσωτερικό dac του ενισχυτή ακουστικών Lehmann Linear II D (ελάχιστη διαφορά από το Qutest - με οτιδήποτε ως transport). 2 ετών, σημερινής τιμής € 1900+

3. Denon DCD-100 (cd player 2ετίας €600).
4. Rotel RCD-991 (cd player 20ετίας+ €800).
5. Audio Alchemy "Dac-In-The-Box" (θαυμάσια αρχαιολογία αλλά αρκετά κοντά στο Rotel, €200?).

6. Technics SL-PG620A (οικονομικό σχετικά CD player ...32 ετών)

Τα κενά στην λίστα υπονοούν αισθητό άλμα στην ηχητική ποιότητα (= εύκολα ακουστό με λίγη προσοχή).

Θα θεωρήσω στοιχειωδώς επιτυχημένη την αναβάθμιση του Rotel αν ανεβεί στο επίπεδο του Denon και τρομερά επιτυχημένη αν ανεβεί στο επίπεδο του Lehmann. Παρέθεσα και την περιοχή τιμών για καλύτερη σύγκριση.

(Όλες οι συγκρίσεις έγιναν/θα γίνουν με τα ακουστικά Νeumann NDH 30 και ενισχυτή τον Lehmann.)

Περισσότερα σύντομα, ελπίζω!

 

[kanakiani]

Είναι πολύ καλό μηχανάκι. Έχω ένα στη ντουλάπα με πρόβλημα στον μηχανισμό, δυστυχώς κανείς τεχνικός δεν έβαλε κάτι πάνω και να παίζει χωρίς προβλήματα.
Η απάντηση του τελευταίου αν θυμάμαι καλά γιατί ειναι και πολλά χρόνια είναι ότι δεν υπάρχουν μηχανισμοί πλέον γνήσιοι για αυτό ότι βάζεις πάνω και παίζει και δεν παίζει. Ή ας πούμε ότι παίζει με θέματα ανάγνωσης.
Φοβερός ήχος πάντως. Καλά κάνεις και το περιποιείσαι!!

 

[head-stef]

Άφησα να περάσουν δυο γεμάτες εβδομάδες από την τοποθέτηση των τεσσάρων τελεστικών ενισχυτών διακριτών εξαρτημάτων της Stacatto Audio στο Rotel RCD-991 ώστε να είμαι βέβαιος για τις εντυπώσεις που θα μεταφέρω εδώ. Υπενθυμίζω πως ένα ζευγάρι διπλών (dual) τελεστικών OSH-Dhb

αντικατέστησε τους δύο ολοκληρωμένους τελεστικούς (IC chips) Burr-Brown 2604, ενώ άλλο ένα ζευγάρι μονών τελεστικών OSH-S

αντικατέστησε τους ολοκληρωμένους τελεστικούς PHILIPS 5534 στο στάδιο αναλογικής εξόδου του player (δηλ. στην ενίσχυση μετά τα εσωτερικά dac-chips). Οι διακριτοί τελεστικοί δεν κολλήθηκαν στην πλακέτα όπως ήταν οι ολοκληρωμένοι αλλά τοποθετήθηκαν σε βάσεις που επιτρέπουν την εύκολη αλλαγή τους. Εξάλλου κάτω από τους διπλoύς τελεστικούς χρειάστηκε να τοποθετηθούν διπλές βάσεις ώστε να αποκτήσουν μερικά χιλιοστά επιπλέον ύψος και να βρεθούν ψηλότερα από οποιοδήποτε γειτονικό εξάρτημα.
Το στάδιο εξόδου μετά την τοποθέτησή τους:

Θα συνεχίσω αργότερα με τις εντυπώσεις από τις ακροάσεις...

 

[JOHN MARKOU]

Εξάλλου κάτω από τους διπλoύς τελεστικούς χρειάστηκε να τοποθετηθούν διπλές βάσεις ώστε να αποκτήσουν μερικά χιλιοστά επιπλέον ύψος και να βρεθούν ψηλότερα από οποιοδήποτε γειτονικό εξάρτημα.

Γιατί το θέλουμε αυτό?

 

[head-stef]

Γιατί το θέλουμε αυτό?

Για δύο λόγους:
α) Με μία βάση μόνο δε χωρούν λόγω όγκου, βρίσκουν κυρίως στους διπλανούς ηλεκτρολυτικούς Rubycon Muse που προς το παρόν δεν ήθελα να αλλάξω/μετακινήσω και
β) λειτουργώντας σε τάξη Α οι διπλοί τελεστικοί αναπτύσσουν θερμοκρασία 61°-62° C στο κέντρο κάθε ψήκτρας οπότε δεν ήθελα να είναι κολλητά στους πυκνωτές (μέτρηση θερμοκρασίας με τη μικρή διμεταλλική επαφή-καλωδιάκι του πολυμέτρου).

 

[JOHN MARKOU]

Οκ κατανοητό. Καλά κάνεις.
Αν θέλεις , υπάρχουν και καποτάκια που μπορούν να ντύσουν τα ευαίσθητα στην θερμοκρασία εξαρτήματα.
Εγώ θα τα έβαζα πάντως.

 

[pankrok]

έχω ακόμα το rcd1072.
το είχα πάρει αν θυμάμαι καλά 500ευρώ μεταχειρισμένο , το πήγα στον μάστορα και του πα κάνε οτι θες.
εντυπωσιάστηκα καταρχήν από την κινοτεχνική , ζήτησα το σχηματικό και απλά μου το έδωσαν (δεν το περίμενα τόσο εύκολο)

αν θυμάμαι καλά εκτός από τους 2134 (σε βάσεις) , ξεχωριστή τροφοδοσία για αναλογικό , ψηφιακό και ρολόι , έιχαμε αλλάξει και ρολόι (δεν θυμάμαι λεπτομέρειες)
έπαιξε αξιολογότατα εώς πολύ καλά.
υπάρχει ακόμη και διαβάζει ακόμη (αν και δεν χρησιμοποιείται πλέον σχεδόν ποτέ)

 

[head-stef]

Για να μην ταλαιπωρήσω όσους δεν έχουν χρόνο για διάβασμα, θα χαλάσω το σασπένς και θα γράψω αμέσως ότι η διαφοροποίηση με τους νέους τελεστικούς είναι μια μικρή, σαφής και άμεσα αναγνωρίσιμη βελτίωση, μικρότερη όμως απ' ό,τι περίμενα ή μάλλον ήθελα.
Πριν γίνω πιο συγκεκριμένος θα αναφερθώ στα εργαλεία και τις μεθόδους της σύγκρισης ώστε ο καθένας να αξιολογήσει τη δοκιμή όπως νομίζει.
Καθοριστική, λοιπόν, αποδείχτηκε η βοήθεια δύο τρομερών εργαλείων: Το ένα το ξέρετε ήδη, είναι τα ακουστικά Neumann NDH 30 για τα οποία έχω ήδη γράψει πολλά. Όντας τρομερά αποκαλυπτικά χωρίς όμως να προβάλλουν καμία συχνοτική περιοχή, παρουσίασαν αβίαστα τις επιδόσεις κάθε player/dac που χρησιμοποιήθηκε για σύγκριση. To άλλο εργαλείο ήταν ένας απλός και ποιοτικός διακόπτης/εναλλάκτης πηγών (source switch), το Dynavox AUX-S:

Πως χρησίμεψε, θα φανεί παρακάτω.
Φυσικά ένα τρίτο ισχυρό εργαλείο είναι και ο εξαιρετικός ενισχυτής ακουστικών/dac που χρησιμοποιήθηκε, δηλ. Lehmann Linear II D που μαζί με τα Neumann "ακτινογράφησαν" κάθε σήμα που έφτανε σ' αυτά. Αφήνοντάς όμως το σήμα ως ατόφια και απολαυστική μουσική.

Αποφάσισα λοιπόν αρχικά να λάβω σοβαρά υπόψη μου τα αποτελέσματα των ερευνών σύμφωνα με τα οποία, η ακουστική μνήμη που μπορεί να αξιοποιηθεί πολύ σοβαρά σε λεπτές συγκριτικές δοκιμές είναι πολύ μικρής χρονικής διάρκειας, πρακτικά της τάξης των δευτερολέπτων. Επειδή όμως το να βάζεις-βγάζεις συχνά ευαίσθητα εξαρτήματα (op-amp rolling) μέχρι να βγάλεις και συμπέρασμα, δεν είναι ό,τι καλύτερο, ούτε βέβαια σύντομο, αποφάσισα αρχικά να αξιοποιήσω την κατάταξη ηχητικής ποιότητας των players/dacs που κατέχω και την έχω ήδη περιγράψει σε άλλο post, πιο πάνω. Είχα ήδη διαπιστώσει πρόσφατα και με επαναληπτικά blind test ότι το Rotel ως player (με τους δικούς του τελεστικούς) ακούγεται καλύτερα από το εξωτερικό dac της Audio Alchemy "Dac-in-the-Box" που τροφοδοτείται από το "upgrade" τροφοδοτικό του, Power Station 1. Η διαφορά τους είναι πιό αισθητή στις φωνές και στα υψίσυχνα όργανα όπου το Rotel είναι πιο ομαλό, φυσικό και λεπτομερές, ενώ στις χαμηλές το Αudio Alchemy στέκεται ισάξια σχεδόν με το Rotel. Όμως ακόμη καλύτερα από το Rotel ηχεί το Denon DCD-100 με ακόμη μεγαλύτερη φυσικότητα, περισότερη λεπτομέρεια και διάρκεια αντηχήσεων που χάνονται σε ακόμη βαθύτερο "σκοτάδι", δηλ. ησυχία.

Πως όμως καταλήγεις σε όλα αυτά με βεβαιότητα; Με το Dynavox και δύο πανομοιότυπα CD (δισκάκια όχι players) μπορείς να συγκρίνεις με φοβερή ακρίβεια δύο διαφορετικά players. Ειδικά για τα Rotel και Denon που τυχαίνει να έχουν την ίδια στάθμη εξόδου (0,15 dB διαφορά) γίνεται παιχνιδάκι. Με λίγη προσοχή και μεθοδικότητα καταφέρνεις να περνάς από το ένα player στο άλλο με μηδενικό ενδιάμεσο χρόνο. Ένας απίστευτα αποκαλυπτικός τρόπος είναι να ακούσεις ένα track ή ακόμη κι ένα απόσπασμα 10 δευτερολέπτων κατ΄επανάληψη στο ίδιο player και μετά κατ' ευθείαν στο άλλο που "περιμένει" με το ίδιο απόσπασμα στο pause. Απλά γυρίζεις τον διακόπτη στο Dynavox και πατάς play στο 2ο player. Εκεί συγκρίνονται και ξεδιαλύουν τα πάντα: Λεπτομέρεια, φυσικότητα φωνών/οργάνων, τοποθέτηση στη σκηνή, αντήχηση, ησυχία στις παύσεις, ταχύτητα, δυναμικά ...όλα! 'Εχοντας αφομοιώσει, συνηθίσει και "βαρεθεί" την επανάληψη της πληροφορίας από το 1ο player, κάθε ελάχιστη διαφοροποίηση "φωνάζει" μόλις εμφανιστεί εκεί που δεν υπήρχε πριν. Στη σύγκριση player με dac τα πράγματα είναι ακόμη πιο εύκολα αρκεί το player να έχει μια ψηφιακή έξοδο. Κι αν το dac έχει άλλη στάθμη εξόδου, αντισταθμίζεις στο ποτενσιόμετρο του ενισχυτή με μιά κίνηση (στον Lehmann έχω βαθμονομήσει το ποτενσιόμετρο σε dB για τις δοκιμές με ένα χάρτινο δακτύλιο με ενδείξεις ανά 1 dB, που επιτρέπουν άμεση ρύθμιση με ακρίβεια καλύτερη από 0,3 dB).
-------
Με τους νέους τελεστικούς ενισχυτές λοιπόν το Rotel RCD-991 πλησίασε πολύ το Denon DCD-100 (σε σημείο που σε κάποια tracks δεν άκουγα με το πρώτο τις διαφορές) αλλά δεν το ξεπέρασε. Ταυτόχρονα απομακρύνθηκε σημαντικά από το Dac-in-the-Box της Αudio Alchemy, το οποίο όμως δεν είναι και σπουδαίο κατόρθωμα αν σκεφτεί κανείς ότι είναι ένα σχετικά οικονομικό dac από τα πρώτα που κυκλοφόρησαν (έχει παίξει όμως πολύ λίγο για τα χρόνια του).
Αυτά τα ευρήματα όμως που προέκυψαν έμεσα, δηλ. με αναφορά άλλα player, "με έτρωγε" να τα διασταυρώσω και με πραγματικό "op-amp rolling". Έτσι, πριν τρεις μέρες ή μάλλον νύχτες, με το καπάκι του Rotel ανοιχτό, έκανα πολλές Α/Β δοκιμές, με πολύ προσοχή αλλά και με φόβο μην προκαλέσω κάποια ζημιά στα ευαίσθητα εξαρτήματα. Οι κίνδυνοι ήταν δύο: να ξεχαστώ και να κάνω κάποια αλλαγή με το μηχάνημα αναμένο ή ο τυχόν στατικός ηλεκτρισμός των χεριών να προξενήσει βλάβη στους τελεστικούς (ευτυχώς απέφυγα και τα δύο). Αυτή η πρακτική ήταν ακόμη πιο αποκαλυπτική: Η διαφορά στις εναλλαγές ήταν πιο αισθητή και σταθερή. Επιπλέον μπόρεσα να δοκιμάσω πολλά διαφορετικά CD και να διαπιστώσω με πόση συνέπεια εμφανίζονταν οι μικρές αλλά σαφείς διαφορές: Λίγη περισσότερη φυσικότητα, ομαλότητα, ταχύτητα, μικρολεπτομέρειες, αντηχήσεις, ησυχία, αίσθηση ακρίβειας και "ηρεμία". Αλλά το βάλε-βγάλε των τελεστικών στις βάσεις μπορεί να τις χαλαρώσει ή να βλάψει τους ίδιους τους τελεστικούς και δεν θα συνεχίσω συγκρίσεις με αυτό τον τρόπο. Οι νέοι τελεστικοί θα μείνουν στο Rotel με επίγνωση ότι ένα καλό, σύγχρονο εξωτερικό dac δίνει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Άλλωστε ήδη έχω γράψει ότι το dac του Lehmann και το Chord Qutest δεν πλησιάζονται σε ποιότητα ήχου από τα player της δοκιμής - όχι τουλάχιστον όταν η αναπαραγωγή γίνεται μέσα από ένα τόσο αποκαλυπτικό ζεύγος ενισχυτή-ακουστικών όσο το Lehmann/Neumann.
Ένα ακόμη πιθανό συμπέρασμα είναι ότι οι πολύ ποιοτικοί σχεδιαστικά/κατασκευαστικά τελεστικοί της Stacatto δεν αξιοποιούνται πλήρως στην τοπολογία του Rotel. Με κόστος € 260 συν 50 για τον τεχνικό, η αναβάθμιση δεν είναι cost-effective. Μέχρι € 150 θα έλεγα ότι, ναι αξίζει το κόστος/κόπο. Επειδή όμως το Rotel μαζί με το Qutest φτάνουν σε δυσθεώρητα ηχητικά ύψη, η αναβάθμιση που θα πρότεινα σε ανάλογη περίπτωση θα ήταν ένα καλό εξωτερικό dac όχι όμως φθηνό. Η διαβάθμιση των dac των Denon, Lehmann και του Qutest δείχνουν ότι η ηχητική ποιότητα και στα dac κοστίζει!
Πάντως το διασκέδασα τρομερά - κι έχει και συνέχεια...

 

[head-stef]

Μια ηχογράφηση εξαιρετικά κατάλληλη για δοκιμές:

Αγαπημένος δίσκος (CD) για την πραγματικά θαυμάσια, εμπνευσμένη και ποικιλότροπη μουσική του και την, όπως πάντα, διαυγή και αισθαντική ερμηνεία της Ελευθερίας. Αλλά ιδανικό για τις δοκιμές τον κάνει η χρήση πολλών καλοηχογραφημένων φυσικών αλλά και ηλεκτρονικών οργάνων, τα έντονα δυναμικά, οι πολλές λεπτοφυείς λεπτομέρειες που χάνονται στο υπόβαθρο, η κοντινή αλλά ισορροπημένη ηχογράφηση της γυναικείας φωνής και η παρουσία χαμηλών συχνοτήτων, κάποιες φορές σε "υπερβολικό" βαθμό, που θα δυσκολέψουν τα "απρόσεχτα" συστήματα.
Φρόντισα λοιπόν να αποκτήσω και δεύτερο πρωτότυπο CD ειδικά για να με διευκολύνει στη δοκιμή αυτή και σε όσες ακολουθήσουν. Ήταν ο κύριος δίσκος δοκιμών για την αναβάθμιση του ROTEL, μαζί όμως και με έναν από τους καλύτερους δίσκους "αναφοράς" - ever:

Μετά από τις "μπελαλίδικες" συγκριτικές δοκιμές που περιέγραψα πιό πάνω, οι δίσκοι ακούστηκαν και ελεύθερα κατά βούληση. Εδώ, μπορεί να είναι η ιδέα μου, αλλά αισθάνομαι συχνά ότι ο βαθμός ρεαλισμού και φυσικότητας - και στο κύριο σύστημα - έχει ανεβεί πολύ ψηλά και με παρασέρνει σε συνεχείς ακροάσεις με το RCD-991, κι ας μη διαθέτει στον ίδιο βαθμό τις σχεδόν απόλυτες αρετές πχ του Qutest (που όμως υπερτερεί σε όλα ανεξαιρέτως έναντι του Rotel).
Πάντως ένα πράγμα αποδεικνύεται εδώ περίτρανα: ενώ οι "στατικές" μετρήσεις των players/dacs επαρκούν θεωρητικά για να τα κάνουν να ακούγονται όμοια, στην αναπαραγωγή μουσικής άλλα προκύπτουν. Οι ακριβότερες συσκευές μου "τυχαίνει" να παίζουν καλύτερα με μόνη αναντιστοιχία το Denon που ξεπερνά ελαφρά το Rotel κι ας είναι κάπως φθηνότερο. Είναι βέβαια και σχεδόν 20 χρόνια νεότερο.