ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

[Giota]

Παιάνας

1. Επίθετο του Απόλλωνα όταν εμφανίζεται με ικανότητες ιατρικές, θεραπευτικές.

2. Παιάνες ονομάζονταν κι οι ευχαριστήριοι ύμνοι προς τον Απόλλωνα αλλά και προς την Άρτεμη, μετά τη σωτήρια επέμβαση τους σε κρίσιμες περιστάσεις.

3. Με το πέρασμα του χρόνου ο παιάνας εξελίχθηκε και σε άλλα είδη. Έγινε συμποσιακός, γαμήλιος, επινίκιος και, σημαντικότερος όλων, πολεμικός. Από τους πλέον γνωστούς πολεμικούς παιάνες είναι αυτός που έψελναν οι Αθηναίοι πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας:
"Ω παίδες Ελλήνων ίτε, ελευθερούτε πατρίδα, ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη θήκας τε προγόνων νυν υπέρ πάντων αγών". Παιάνες συνέθεσαν ο Πίνδαρος, ο Σιμωνίδης, ο Αλκμάνας, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής κ.α.

4. Σήμερα η λέξη εξακολουθεί να σημαίνει τον πολεμικό ύμνο, το πολεμικό τραγούδι, το επινίκιο άσμα αλλά και τους επινίκιους θριαμβευτικούς πανηγυρισμούς (λόγ.). Ετυμ. < αρχ. παιάν, γεν. -άνος, αιτ. -άνα, αβέβ. ετυμ. Έχει προταθεί η σύνδεση της λέξης με το παίω (= χτυπώ), υποθέτοντας ότι ο Απόλλωνας, ο οποίος είχε τον τίτλο Παιάν / Παιήων, θεράπευε τους ασθενείς με θεϊκό κτύπημα. Μπορεί όμως να πρόκειται για δάνειο ή να έχει προελληνική προέλευση. (Μπαμπιν., Hofmann Ετυμ. Λεξ. Αρχ. Ελλ.).

 

[Giota]

Ζουρλός

Ζουρλός -ή -ό: Τρελός, παλαβός, ανισόρροπος, αυτός που δεν συμπεριφέρεται λογικά, αλλά και ο ανώριμος:
Όταν θυμώσει κάνει σαν ζουρλός,
Μα είναι ζουρλός και κάνει αυτά τα πράγματα;

Ζουρλός χαρακτηρίζεται ειρωνικά κι αυτός που έχει εμμονή με κάποιον ή κάτι:
κάνει σαν ζουρλός γι' αυτή τη γυναίκα,
είναι ζουρλός με την πεζοπορία.

Συναντάται και ο τύπος ζουρλαμένος. Ουσιαστ.: ζούρλ(ι)α, ζουρλαμάρα.
Ετυμ. <μσν. ζουρλός αβ. ετυμ. Σύμφωνα με τον Τριανταφυλλίδη η λέξη προέρχεται από το βεν. zurlo, zurlo(n) -ς =άστατος, ελαφρόμυαλος, ρ. zurlar =παραληρώ, κάνω παλαβομάρες.

Ο Μπαμπινιώτης προτείνει και τις παρακάτω ετυμολογίες:
1. < ζερβός + τρελός (με συμφυρμό),
2. < (σ)βουρλός < σβουρίζομαι = γυρίζω σαν σβούρα, σαν τρελός.

 

[Giota]

Παλαβός

Παλαβός -ή -ό:
1. Ο τρελός, ο χαζός, ο ασύνετος, ο ανισσόροπος, ο ανόητος, ο μη σοβαρός στις ιδέες, στα λόγια και στις πράξεις: Αυτός έχει όλο παλαβές ιδέες, Άρχισε πάλι τις παλαβές κουβέντες κ.λ.π.
2. Ο παράτολμος, ο ριψοκίνδυνος αλλά κι αυτός που είναι έρμαιο σφοδρής επιθυμίας ή σφοδρού έρωτα.
3. Έτσι μπορεί να χαρακτηριστεί και ένα ζώο που συμπεριφέρεται ασυνήθιστα ή υπερβολικά ζωηρά: Αυτό το σκυλί μόλις με δει γαυγίζει σαν παλαβό.
4. (ουσιαστ.) α. Τα παλαβά: άρχισε πάλι να κάνει τα παλαβά του.
β. Η παλαβή, στη φράση το ρίχνω στην παλαβή, κάνω τον αδιάφορο, πως δεν καταλαβαίνω.

Σύμφωνα με τον Τριανταφυλλίδη: παλαβός < παλάβρ(α) -ός με ανομ. αποβ. του δεύτερου υγρού συμφώνου.

Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη < μεσν. αβέβ. ετυμ., πιθ. < *παλαλός (με ανομοίωση) < αρχ. απολωλός, μτχ. πρκ. απόλλυμι.

 

[Giota]

Μουρλός

Μουρλός -ή -ό:
ο τρελός, ο ζουρλός, αλλά και ο ανώριμος, ο επιπόλαιος:
Οδηγούσε σαν μουρλός,
Μη του έχεις εμπιστοσύνη, είναι τελείως μουρλός.

Μουρλός χαρακτηρίζεται ειρωνικά κι αυτός που είναι εκκεντρικός, ή ασχολείται μανιωδώς με κάτι:
Βρέξει χιονίσει πρέπει να κάνει την πρωϊνή του βόλτα. Ά, μα είναι μουρλός αυτός ο άνθρωπος!

Ετυμ. < βεν. murlo(n) +ς = χαζός

 

[Giota]

Καταστροφή

1. Η πρόκληση τρομακτικής βλάβης, συνήθως ανεπανόρθωτης, ή ολοκληρωτικής φθοράς, η οποία προκαλείται από τόσο από φυσικά φαινόμενα όσο και από ανθρώπινο χέρι. Ο αφανισμός.
Π.χ.: Ο πόλεμος προκάλεσε και τρομερή οικολογική καταστροφή.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκάλεσε ανεπανάληπτη καταστροφή στα μάρμαρα του Παρθενώνα.
2. (συνεκδ.) Οτιδήποτε έχει ολέθριες συνέπειες, η τεράστια ζημιά.
3.α. Αποδιοργάνωση, αποτυχία: Αυτός ο άνθρωπος ήταν η καταστροφή του: Η πολιτική του οδήγησε στην καταστροφή την εκπαίδευση της χώρας.
β. Αρνητικότατη επίδραση στην προσωπικότητα κάποιου: Ένας κακός σύμβουλος μπορεί να γίνει αιτία της καταστροφής σου.
4. Χρεωκοπία: Οδήγησε την επιχείρηση στην καταστροφή.

Καταστροφή: < ελνστ. καταστροφή (αρχ. σημασ. =κατάλυση, ανατροπή, υποταγή, υποδούλωση, αιφνίδιο τέλος, θάνατος) < καταστρέφω < κατά + στρέφω.

 

[Giota]

Αλλοίωση

1.Η αλλαγή προς το χειρότερο της ποιότητας ή της φύσης ενός πράγματος ή μιας κατάστασης: αλλοίωση των χρωμάτων.
2. Η αποσύνθεση μιας τροφής.
3. Η παθολογική μεταβολή σε ιστούς και όργανα (ιατρ.): Aλλοιώσεις του δέρματος.
4. Η σκόπιμη νόθευση της αξίας ενός πράγματος: Aλλοίωση του νομίσματος και μτφ.: η αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
5. Μτφ., η απόδοση ψευδούς εικόνας σε ιδέες, αντιλήψεις ή γεγονότα με σκοπό την παραπλάνηση: π. χ. αλλοίωση της αλήθειας.
Αλλοίωση: < αρχ. αλλοίωσις -εως (μεταβολή, τροποποίηση, αλλοφροσύνη)< αλλοιόω -ω.

 

[Giota]

Προστασία

1.Η φροντίδα που παρέχεται σε κάποιον ή κάτι προκειμένου να προφυλαχθεί από διάφορους κινδύνους, υπαρκτούς ή πιθανούς.
2. Στάση που δείχνει σεβασμό και περιφρούρηση: προστασία των μνημείων.
3. Δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη των τεχνών και των γραμμάτων.
4. Η ενίσχυση μεταλλικής, πέτρινης ή ξύλινης επιφάνειας με κάλυψη ή υλικά που έχουν σκοπό να την προστατέψουν από φθοροποιούς παράγοντες.
5. Ο τρόπος ή το μέσο με το οποίο αποφεύγομε κάτι δυσάρεστο: βάζουμε γυαλιά για προστασία από τον ήλιο.

Προστασία: < αρχ. προστασία (αρχική σημασία: το να στέκεται κανείς μπροστά σε κάτι) < προστάτης < προΐστημι.

 

[Giota]

Νερό

Το πιο διαδεδομένο στοιχείο στη φύση, του οποίου η καθαρή μορφή αποτελείται από δύο μέρη υδρογόνου και ένα μέρος οξυγόνου.

Γλυκό το νερό των πηγών, των ποταμών, των λιμνών. Aλμυρό, των θαλασσών. Νερό πόσιμο, νερό καθαρό, νερό διαυγές, νερό θολό. Νερό μεταλλικό, ανθρακούχο, γλυκό, απεσταγμένο, γλυφό. Mαλακό, σκληρό, σε φυσική θερμοκρασία, παγωμένο, σαν κρύσταλλο. Tρεχούμενο, στάσιμο, υπόγειο, ιαματικό. Νερό της βρύσης, της πηγής, της στέρνας.
Tο νερό τρέχει. O χρόνος κυλά σαν νερό. Το αθάνατο νερό, το αμίλητο νερό, το νερό της λησμονιάς.
Καρβουνιστιά έχω στην καρδιά, νερό θε να τη σβήσω (Ερωτόκρ. Γ 521).

Νερό < μσν. νερό(ν) < ουσιαστ. νηρόν (6ος αι.) < ελνστ. νηρόν = ουσιαστικοπ. ουδ. επιθ. (νηρόν ύδωρ =φρέσκο νερό) < ελνστ. νηρός < συναίρ. του αρχ. νεαρός = νέος, νεανικός, πρόσφατος.

 

[Giota]

Τιράντες

Οι τιράντες είναι ζευγάρι ελαστικών λωρίδων που περνάνε πάνω από τους ώμους και εφαρμόζουν στη μέση του παντελονιού ή της φούστας, ώστε να το συγκρατούν χωρίς ζώνη. Γενικά χρησιμοποιείται για να δηλώσει τις λωρίδες ενός ενδύματος χωρίς μανίκια οι οποίες και ενώνουν το μπροστινό με το πίσω μέρος του. Τη λέξη συναντούμε και ως τεχνικό όρο για ζευγάρι λωρίδες που χρησιμοποιούνται στην ανέλκυση αντικειμένων.

Η λέξη προέρχεται από το ιταλικό tirante που είναι μετοχή του ρήματος tirare που σημαίνει τραβώ.

 

[Giota]

Κουμπί

Το κουμπί είναι ένα μικρό εξάρτημα ενδυμασίας που είναι ραμμένο μόνιμα πάνω στο ρούχο. Μπορεί να είναι κατασκευασμένο από διάφορα υλικά. Χρησιμεύει είτε για να ανοίγει και να κλείνει το ρούχο εφαρμόζοντας στην κουμπότρυπα είτε απλά για διακοσμητικούς λόγους.

Επιπρόσθετα έτσι ονομάζεται το κομμάτι ενός μηχανισμού που ξεκινά ή σταματά μια λειτουργία. π.χ. το κουμπί της έντασης του ραδιοφώνου. Παράλληλα χρησιμοποιείται και μεταφορικά ως το ευαίσθητο σημείο κάποιου. π.χ. Έχει βρει το κουμπί μου και με εκμεταλλεύεται.
Η λέξη προέρχεται από το μεσαιωνικό κομβίον το οποίο είναι υποκοριστικό της αρχαίας ελληνικής λέξης κόμβος.

 

[Giota]

Κόπιτσα

Η κόπιτσα είναι μεταλλική πόρπη, μικρού συνήθως μεγέθους, η οποία αποτελείται από δύο μέρη τα οποία έχουν τοποθετηθεί στο ένδυμα και χρησιμοποιούνται για να κουμπώνουν γυναικεία κυρίως ρούχα. π.χ. Το φερμουάρ της φούστας κατέληγε σε μια μεταλλική κόπιτσα, ώστε να έχει το ένδυμα καλύτερο δέσιμο.

Η λέξη παράγεται από το τούρκικο kopca ενώ χρησιμοποιείται και στα κροατικά και σημαίνει συνδετήρας.

 

[Giota]

Αγκράφα

Διακοσμητική καρφίτσα στην άκρη της ζώνης που χρησιμοποιείται για να δένει τη ζώνη ή να ρυθμίζει το σφίξιμο της. Επίσης αγκράφα ονομάζεται κάθε αντίστοιχη διακοσμητική καρφίτσα σε ρούχα, παπούτσια, τσάντες κ.α. π.χ. Η αγκράφα που φορούσε στο πέτο του, έκανε το ντύσιμό του ιδιαίτερο και εντυπωσιακό.

Η λέξη είναι γαλλική και παράγεται από το ρήμα agrafe (= συνάπτω).

 

[Giota]

ντόπι(ν)γκ

Πρόκειται για την αγγλική λέξη doping = το να δίνεται σε άνθρωπο ή ζώο ναρκωτικό για να βελτιωθεί η απόδοσή του. Το αγγλικό ρήμα dope προέρχεται με τη σειρά του από το ολλανδικό doop, που σήμαινε πηχτή σάλτσα. Η λέξη απέκτησε τη σημασία του ναρκωτικού μετέπειτα (μαρτυρείται από το 1851), όταν χρησιμοποιήθηκε για το κάπνισμα οπίου σε ρευστή μορφή. Για την απόδοση του όρου στα ελληνικά έχει προταθεί και χρησιμοποιείται η λέξη φαρμακοδιέγερση. Από γραμματική άποψη, το ντόπι(ν)γκ στα ελληνικά είναι ουσιαστικό ουδετέρου γένους. Ως προς τη γραπτή παράσταση της λέξης, συνηθέστερη είναι η γραφή ντόπινγκ και λιγότερο συχνή η γραφή ντόπιγκ. Στην ίδια οικογένεια ανήκει το ρήμα ντοπάρω, για το οποίο από την Ακαδημία Αθηνών έχει προταθεί η απόδοση αναβολίζω. Το ντοπάρω και το ντοπάρισμα χρησιμοποιούνται και με επέκταση της αρχικής σημασίας, π.χ. στη φράση ψυχολογικό ντοπάρισμα. Συνώνυμο λαϊκότροπο: η ντόπα. Λαϊκότροπο συνώνυμο της μετοχής «ντοπαρισμένος»: ντοπέ. Η λέξη σημαίνει επίσης ότι κάποιος είναι φανατισμένος: ντοπαρισμένο πλήθος / ντοπαρισμένοι οπαδοί.

 

[Giota]

Μεθυλτριενολόνη (Μ3)
Ο χημικός της τύπος είναι C19H24O2. Ανήκει στα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή, φυσικές ή τεχνητές ενώσεις που η δράση τους μοιάζει με αυτήν της τεστοστερόνης και προκαλούν ανάπτυξη των ανδρικών χαρακτηριστικών του φύλου και παράλληλα σταδιακή αύξηση του μυϊκού ιστού. Η μεθυλτριενολόνη είναι αναβολικό ιδιαίτερα ισχυρό και τοξικό, η χρήση του οποίου απαγορεύεται τόσο στη διάρκεια των προπονήσεων όσο και των αγώνων. Ανιχνεύεται δύσκολα, αρχικά μόνον στα εργαστήρια της WADA στην Κολονία ενώ από το 2008 και στο εργαστήριο της Ελλάδας. Προκαλεί αύξηση της μυϊκής μάζας, της σωματικής δύναμης και αντοχής καθώς και αυξημένη καύση σωματικού λίπους.

 

[Giota]

Στρυχνίνη
Στρυχνίνη (η ) ουσ. (γαλλ. strychnine ελλ. στρύχνος): δηλητήριο που εξάγεται από το φυτό στρύχνος και σε μικρές δόσεις λειτουργεί σαν διεγερτικό.

Υπάρχουν πληροφορίες ότι στην αρχαία Ελλάδα μερικοί αθλητές χρησιμοποιούσαν ένα μείγμα στρυχνίνης και κρασιού για τη βελτίωση της απόδοσής τους. Επίσης περιλάμβαναν στη διατροφή τους ποικιλίες μανιταριών, μέλανα ζωμό, βοδινό κρέας, ξερά σύκα για την αύξηση του σακχάρου, που δίνει ενέργεια, κόκορες που επιβίωναν από τις κοκορομαχίες και θεωρούνταν ιδανική τροφή για έναν αθλητή, επειδή ανέβαζε την τεστοστερόνη. Οι παλαιστές και οι ρίπτες τρέφονταν με μείγμα από κρέας ταύρου και χοίρου για να πάρουν πρωτεΐνες. Η μυϊκή τους μάζα αυξανόταν και το πρόσωπό τους παραμορφωνόταν σε σημείο ο Αριστοτέλης να γράφει ότι μοιάζουν με ζώα. Οι άλτες τρέφονταν με κρέας κατσίκας. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ουσίες που έπαιρναν από τις οπλές των γαϊδάρων, ενώ οι Ρωμαίοι μονομάχοι πριν μπουν στην αρένα έπιναν διεγερτικές ουσίες.

 

[noizmaker]

Μια ερωτηση (αν μου επιτρεπετε)
Απο τοτε που πηγαινα σχολειο μεχρι σημερα εχουν αλλαξει πολλα πραγματα στην Ελληνικη. Εφαγα πολυ ξυλο ο κακομοιρης για να μαθω να βαζω τονους και πνευματα και οταν τελικα εμαθα, ηρθε ο αλλος και τα εκανε μανταρα.Γιαυτο κι εγω δεν βαζω καθολου πια.
Ομως το θεμα μου ειναι το εξης:
Τελικα το σωστο ποιο ειναι << σε οτι αφορα στο...>>????? η <<σε οτι αφορα το...>> διοτι παλαιοτερα που μιλουσαμε Ελληνικα λεγαμε σε οτι αφορα το....κλπ,κλπ, τωρα καποιοι πανε να με μπερδεψουμε παλι

 

[anemelos]

Απάντηση: ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

Πιστεύω και χρησιμοποιώ το "σε ότι αφορά το .. " και θεωρώ το άλλο πλεονασμό. :123:

EDIT: Απο το Μείζον Ελληνικό Λεξικό:

η μελέτη του αφορά την ανάπτυξη της βιομηχανίας

 

[lakiss51]

Απάντηση: Re: ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

Μια ερωτηση (αν μου επιτρεπετε)
Απο τοτε που πηγαινα σχολειο μεχρι σημερα εχουν αλλαξει πολλα πραγματα στην Ελληνικη. Εφαγα πολυ ξυλο ο κακομοιρης για να μαθω να βαζω τονους και πνευματα και οταν τελικα εμαθα, ηρθε ο αλλος και τα εκανε μανταρα.Γιαυτο κι εγω δεν βαζω καθολου πια.
Ομως το θεμα μου ειναι το εξης:
Τελικα το σωστο ποιο ειναι << σε οτι αφορα στο...>>????? η <<σε οτι αφορα το...>> διοτι παλαιοτερα που μιλουσαμε Ελληνικα λεγαμε σε οτι αφορα το....κλπ,κλπ, τωρα καποιοι πανε να με μπερδεψουμε παλι

"Σε ο,τι αφορα το θεμα μας" (το "ο,τι" αναφορικο ,με υποδιαστολη).
Μια και αναφερθηκε το "αφορα", θεωρω (και ειναι πληρης αγραμματωσυνη το πολυλεχθεν απο τιβι "ως αναφορα" αντι "οσον αφορα":137:

Ξυλο ετρωγες; σε ποιον...αιωνα; στον δικο μου ειχε κοπει παντως:135:

 

[noizmaker]

Re: Απάντηση: Re: ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

"Σε ο,τι αφορα το θεμα μας" (το "ο,τι" αναφορικο ,με υποδιαστολη).
Μια και αναφερθηκε το "αφορα", θεωρω (και ειναι πληρης αγραμματωσυνη το πολυλεχθεν απο τιβι "ως αναφορα" αντι "οσον αφορα":137:

Ξυλο ετρωγες; σε ποιον...αιωνα; στον δικο μου ειχε κοπει παντως:135:

Τωρα laki μου θες να γυρισει το θεμα σε thriller ??? Ασε τους αιωνες μας στην μπαντα. :142:

<<Εφαγα Ξυλο για να κανω το ... >> ειναι εκφραση, εκτως αν δεν την εχεις ακουσει.:123:

Οσον αφορα την διορθωση σου στο <<ο,τι>>, καλα εκανες και την επισημανες...μην νομιζεις βεβαια οτι εχεις να κανεις και με τον πιο καλο ορθογραφο...Θελω ομως να πιστευω ?!?!?! οτι μιλαω καλα Ελληνικα και οσο μπορω να τα βελτιωνω.

Φιλικα
Β.Β

 

[Υiannis Makris]

Απάντηση: ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;

Καταβροχθίζω?

Κατα
Βρώττω - βρωχθίσω (μελ.) διαστρεβλωμένο στην ΄νεοελληνική σε ενεστώτα.