- Μηνύματα
- 17.676
- Reaction score
- 58.322
Για δεκαετίες ολόκληρες οι βασισμένες σε Futterman τοπολογίες επικράτησαν στις εμπορικές εκδόσεις OTL ενισχυτών. Όπως ήταν όμως επόμενο η αστάθεια στη λειτουργία των κυκλωματικών διατάξεων έπληττε την αξιοπιστία , αύξανε το κόστος χρήσης τόσο λόγω υπερβολικής κατανάλωσης ρεύματος όσο και βλαβών από καταπονήσεις με ενδεχόμενο κινδύνου για τον χρήστη ενώ έπρεπε να περνάνε ώρες ολόκληρες μέχρις ότου να ψυχόταν αρκετά ο ενισχυτής μετά το κλείσιμο...Κάπως έτσι Julius Futterman και OTL έγιναν σύμβολa σε κλάδους Ζωής και Πυρός από ασφαλιστικές εταιρείες.... 
Βελτιωμένες μορφές κυκλωμάτων όπως τα προαναφερθέντα απαρτίζονταν από μεγάλο πλήθος λυχνιών ανά κανάλι, έπρεπε να ενσωματώνουν εκτεταμένες προστασίες και feedback με αμφίβολες επιδράσεις στην ηχητική απόδοση ενώ το ζήτημα αποκλεισμού της συνιστώσας DC από το συνδεδεμένο ηχείο οδήγησε μέχρι και σε προσθήκη... πυκνωτή - έτερου πονεμένου εξαρτήματος - στην απαλλαγμένη κατά τα άλλα από μετασχηματιστή έξοδο.
Αντί προσπάθειας ν'αντισταθμιζόταν με τεχνάσματα η εγγενής ανισορροπία στις τοπολογίες SEPP θα έπρεπε να βρεθεί μέθοδος ολικής εξάλειψης γι αυτήν. Τέτοια μέθοδος επινοήθηκε από την Electrovoice το 1955 αλλά έγινε δημοφιλής σε εμπορικό πεδίο αφότου ο περίφημος Ralph Karsten της Atma-Sphere Audio ... είδε στον ύπνο του κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980 πώς θα έπρεπε να είναι ένα βέλτιστο κύκλωμα βασισμένο σ'εκείνη.
Atma-Sphere MA-1
Enter ... όχι sandman αλλά... Circlotron.
Δύο τροφοδοτικά καθένα για το αντίστοιχο τμήμα κυκλώματος με αυτά και το φορτίο να λειτουργούν υπό συνθήκη floating ground, δηλαδή να μην είναι άμεσα συζευγμένα με την οδό γείωσης από το σασί που καταλήγει κατευθείαν στη γη. Ανταλάσσοντας τώρα στο κάτω τμήμα τις θέσεις μεταξύ τροφοδοτικού και λυχνίας ισχύος κατά τρόπον ώστε να γινόταν σαν αντικατοπτρικό είδωλο του άνω τμήματος απαλείφεται η εγγενής ανισορροπία του κυκλώματος.
Σε αυτήν την τοπολογία το ηχείο θα εμφανίζεται μεταξύ των ακροδεκτών του συνδεδεμένο στις καθόδους από τις λυχνίες ισχύος οι οποίες θα λειτουργούν έτσι υπό ισοδύναμη συνθήκη απαρτίζοντας κύκλωμα ακολούθου καθόδου.
Η φαινόμενη εμπέδηση έχει τιμή λίγο ανώτερη από εκείνη στο αντίστροφο Futterman αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κατώτερη σε σχέση με τη συμβατική μορφή του. Το στάδιο οδήγησης μπορεί να υλοποιηθεί με κανονικό αναστροφέα φάσης ενώ δεν θα εφαρμοζόταν feedback γύρω από οδηγήτρια λυχνία τψηλού κέρδους.
Αμφότερα τα σετ καθόδων θα βρίσκονται σε κοινό δυναμικό γης οπότε θα μπορούν να τροφοδοτηθούν από μια κοινή πηγή DC πόλωσης αντί των δύο διαφορετικών - μια με δυναμικό αναφοράς από τη γη και η άλλη με αναφορά από την αρνητική γραμμή τροφοδοτικού - που χρειάζονταν στην κλασσική SEPP τοπολογία. Η υφιστάμενη ασυμμετρία στην τελευταία σήμαινε επίσης ότι όσες διακυμάνσεις AC τύπου ripple ή μεταπτώσεις προκαλούμενες από το σήμα εμφανίζονταν θα ενισχύονταν στο κάτω τμήμα μαζί με το εισερχόμενο σήμα διοχετευόμενες στο πλέγμα μέσω της καθόδου ενώ στο άνω τμήμα η γραμμή τάσης από το τροφοδοτικό διοχετευόμενη στην άνοδο δεν προκαλεί φαινόμενο διαμόρφωσης στη διαφορά δυναμικού μεταξύ καθόδου-πλέγματος. Η ασυμμετρία προκαλούσε συνήθως βόμβους σε κατάσταση ηρεμίας καθώς και συνιστώσες DC offset στην έξοδο ανάλογα με το πλάτος στο εισερχόμενο σήμα. Η εξουδετέρωση ειδικά των βόμβων απαιτούσε ισχυρές δόσεις αρνητικής ανατροφοδότησης ενώ η εγγενής ασυμμετρία έπρεπε ν'αντιμετωπιστεί με δικτυώματα σταθεροποίησης στις επιμέρους γραμμές από το τροφοδοτικό του ενισχυτή.
Με τη Circlotron διάταξη οι διακυμάνσεις AC των γραμμών τάσης (rails) από το τροφοδοτικό δεν επηρεάζουν την πόλωση στα πλέγματα από τις λυχνίες ισχύος.Οποιοδήποτε φαινόμενο διαμόρφωσης θα εμφανίζεται στην DC τάση των ανόδων. Τέτοιες διακυμάνσεις θα εξουδετερώνονται αμοιβαία στην έξοδο προς το φορτίο χάρη στη διαφορική συνθήκη οδήγησης αφού εκεί αυτές θα εμφανίζονταν με αντίθετες μεταξύ των πολικότητες .
Τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα επιτρέπουν την αποφυγή αρνητικής ανατροφοδότησης με σκοπό σταθεροποίηση του κυκλώματος, Παραμένει βεβαίως η σχετικά υψηλή φαινόμενη εμπέδηση στην έξοδο με συνέπεια οι συγκεκριμένοι ενισχυτές της Atma-Sphere να παρέχουν προσθήκη εξαρτήματος όπως ο αναφερθείς σε προηγούμενη ανάρτηση αυτομετασχηματιστής (autoformer) προκειμένου να οδηγούσαν ηχεία με εμπεδήσεις κυμαινόμενες σε τιμές χαμηλότερες των 4Ωμ...
Εναλλακτική επιλογή για να μην πάθαιναν αποπληξία οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί των OTL είναι η εφαρμογή ολικής αρνητικής ανάδρασης στο στάδιο εξόδου. Με την τοπολογία circlotron η απαιτούμενη τιμή θα ήταν αρκετά μικρή , τάξης 10 dB η οποία θα έδινε φαινόμενη εμπέδηση εξόδου σε τάξη 1 Ωμ , κατάλληλη για οδήγηση ηχείου με ονομαστική τιμή εμπέδησης 4 Ωμ. Η εφαρμογή ανάδρασης επιπρόσθετα χαμηλώνει την τιμή στις αρμονικές παραμορφώσεις όταν το στάδιο εξόδου διαχειρίζεται σήματα υψηλού πλάτους και παράλληλα δίνει ευχέρεια να πολωθούν οι λυχνίες σε τάξη AB2 για παροχή μεγαλύτερης ισχύος εντός αποδεκτών ορίων παραμόρφωσης.
Με όλα αυτά συμπεραίνεται πως ούτε εδώ μπορεί να υπάρξει όση τελειότητα θα οραματίζονταν διάφοροι πιουρίστες. Η ικανότητα οδήγησης σε φορτία με εμπέδηση κατώτερη των 4 Ωμ αποτελεί απαγορευμένο καρπό για τις αμιγείς OTL τοπολογίες. Η δε έκλυση θερμότητας κατά τη λειτουργία σταθερά απογοητευτική. Με κατάλληλα όμως ηχεία που θα έπρεπε να έχουν και ομαλότητα στην εμπέδηση η ακροαματική απόδοση των OTL συνδυάζει ελκυστικά στοιχεία τόσο από Single Ended τρίοδες όσο και από push-pull τρανζίστορ χωρίς να ταυτιζόταν με καμία από τις άλλες σχολές.
Βελτιωμένες μορφές κυκλωμάτων όπως τα προαναφερθέντα απαρτίζονταν από μεγάλο πλήθος λυχνιών ανά κανάλι, έπρεπε να ενσωματώνουν εκτεταμένες προστασίες και feedback με αμφίβολες επιδράσεις στην ηχητική απόδοση ενώ το ζήτημα αποκλεισμού της συνιστώσας DC από το συνδεδεμένο ηχείο οδήγησε μέχρι και σε προσθήκη... πυκνωτή - έτερου πονεμένου εξαρτήματος - στην απαλλαγμένη κατά τα άλλα από μετασχηματιστή έξοδο.
Αντί προσπάθειας ν'αντισταθμιζόταν με τεχνάσματα η εγγενής ανισορροπία στις τοπολογίες SEPP θα έπρεπε να βρεθεί μέθοδος ολικής εξάλειψης γι αυτήν. Τέτοια μέθοδος επινοήθηκε από την Electrovoice το 1955 αλλά έγινε δημοφιλής σε εμπορικό πεδίο αφότου ο περίφημος Ralph Karsten της Atma-Sphere Audio ... είδε στον ύπνο του κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980 πώς θα έπρεπε να είναι ένα βέλτιστο κύκλωμα βασισμένο σ'εκείνη.
Atma-Sphere MA-1
Enter ... όχι sandman αλλά... Circlotron.
Δύο τροφοδοτικά καθένα για το αντίστοιχο τμήμα κυκλώματος με αυτά και το φορτίο να λειτουργούν υπό συνθήκη floating ground, δηλαδή να μην είναι άμεσα συζευγμένα με την οδό γείωσης από το σασί που καταλήγει κατευθείαν στη γη. Ανταλάσσοντας τώρα στο κάτω τμήμα τις θέσεις μεταξύ τροφοδοτικού και λυχνίας ισχύος κατά τρόπον ώστε να γινόταν σαν αντικατοπτρικό είδωλο του άνω τμήματος απαλείφεται η εγγενής ανισορροπία του κυκλώματος.
Σε αυτήν την τοπολογία το ηχείο θα εμφανίζεται μεταξύ των ακροδεκτών του συνδεδεμένο στις καθόδους από τις λυχνίες ισχύος οι οποίες θα λειτουργούν έτσι υπό ισοδύναμη συνθήκη απαρτίζοντας κύκλωμα ακολούθου καθόδου.
Η φαινόμενη εμπέδηση έχει τιμή λίγο ανώτερη από εκείνη στο αντίστροφο Futterman αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κατώτερη σε σχέση με τη συμβατική μορφή του. Το στάδιο οδήγησης μπορεί να υλοποιηθεί με κανονικό αναστροφέα φάσης ενώ δεν θα εφαρμοζόταν feedback γύρω από οδηγήτρια λυχνία τψηλού κέρδους.
Αμφότερα τα σετ καθόδων θα βρίσκονται σε κοινό δυναμικό γης οπότε θα μπορούν να τροφοδοτηθούν από μια κοινή πηγή DC πόλωσης αντί των δύο διαφορετικών - μια με δυναμικό αναφοράς από τη γη και η άλλη με αναφορά από την αρνητική γραμμή τροφοδοτικού - που χρειάζονταν στην κλασσική SEPP τοπολογία. Η υφιστάμενη ασυμμετρία στην τελευταία σήμαινε επίσης ότι όσες διακυμάνσεις AC τύπου ripple ή μεταπτώσεις προκαλούμενες από το σήμα εμφανίζονταν θα ενισχύονταν στο κάτω τμήμα μαζί με το εισερχόμενο σήμα διοχετευόμενες στο πλέγμα μέσω της καθόδου ενώ στο άνω τμήμα η γραμμή τάσης από το τροφοδοτικό διοχετευόμενη στην άνοδο δεν προκαλεί φαινόμενο διαμόρφωσης στη διαφορά δυναμικού μεταξύ καθόδου-πλέγματος. Η ασυμμετρία προκαλούσε συνήθως βόμβους σε κατάσταση ηρεμίας καθώς και συνιστώσες DC offset στην έξοδο ανάλογα με το πλάτος στο εισερχόμενο σήμα. Η εξουδετέρωση ειδικά των βόμβων απαιτούσε ισχυρές δόσεις αρνητικής ανατροφοδότησης ενώ η εγγενής ασυμμετρία έπρεπε ν'αντιμετωπιστεί με δικτυώματα σταθεροποίησης στις επιμέρους γραμμές από το τροφοδοτικό του ενισχυτή.
Με τη Circlotron διάταξη οι διακυμάνσεις AC των γραμμών τάσης (rails) από το τροφοδοτικό δεν επηρεάζουν την πόλωση στα πλέγματα από τις λυχνίες ισχύος.Οποιοδήποτε φαινόμενο διαμόρφωσης θα εμφανίζεται στην DC τάση των ανόδων. Τέτοιες διακυμάνσεις θα εξουδετερώνονται αμοιβαία στην έξοδο προς το φορτίο χάρη στη διαφορική συνθήκη οδήγησης αφού εκεί αυτές θα εμφανίζονταν με αντίθετες μεταξύ των πολικότητες .
Τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα επιτρέπουν την αποφυγή αρνητικής ανατροφοδότησης με σκοπό σταθεροποίηση του κυκλώματος, Παραμένει βεβαίως η σχετικά υψηλή φαινόμενη εμπέδηση στην έξοδο με συνέπεια οι συγκεκριμένοι ενισχυτές της Atma-Sphere να παρέχουν προσθήκη εξαρτήματος όπως ο αναφερθείς σε προηγούμενη ανάρτηση αυτομετασχηματιστής (autoformer) προκειμένου να οδηγούσαν ηχεία με εμπεδήσεις κυμαινόμενες σε τιμές χαμηλότερες των 4Ωμ...
Εναλλακτική επιλογή για να μην πάθαιναν αποπληξία οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί των OTL είναι η εφαρμογή ολικής αρνητικής ανάδρασης στο στάδιο εξόδου. Με την τοπολογία circlotron η απαιτούμενη τιμή θα ήταν αρκετά μικρή , τάξης 10 dB η οποία θα έδινε φαινόμενη εμπέδηση εξόδου σε τάξη 1 Ωμ , κατάλληλη για οδήγηση ηχείου με ονομαστική τιμή εμπέδησης 4 Ωμ. Η εφαρμογή ανάδρασης επιπρόσθετα χαμηλώνει την τιμή στις αρμονικές παραμορφώσεις όταν το στάδιο εξόδου διαχειρίζεται σήματα υψηλού πλάτους και παράλληλα δίνει ευχέρεια να πολωθούν οι λυχνίες σε τάξη AB2 για παροχή μεγαλύτερης ισχύος εντός αποδεκτών ορίων παραμόρφωσης.
Με όλα αυτά συμπεραίνεται πως ούτε εδώ μπορεί να υπάρξει όση τελειότητα θα οραματίζονταν διάφοροι πιουρίστες. Η ικανότητα οδήγησης σε φορτία με εμπέδηση κατώτερη των 4 Ωμ αποτελεί απαγορευμένο καρπό για τις αμιγείς OTL τοπολογίες. Η δε έκλυση θερμότητας κατά τη λειτουργία σταθερά απογοητευτική. Με κατάλληλα όμως ηχεία που θα έπρεπε να έχουν και ομαλότητα στην εμπέδηση η ακροαματική απόδοση των OTL συνδυάζει ελκυστικά στοιχεία τόσο από Single Ended τρίοδες όσο και από push-pull τρανζίστορ χωρίς να ταυτιζόταν με καμία από τις άλλες σχολές.
Last edited:
και Bhutia 
έχω να πω ότι κάθε τρανζίστορ πάνω απο 1 το πολύ 2 στο κανάλι είναι για τα μπάζα. 
(Τουλάχιστον το είπα στο σωστό νήμα που είναι ως έχω καταλάβει αφιερωμένο στην αδιαμφισβητητη ανωτερότητα των λυχνιακών συσκευών χα χα).
