Τελικά πόσα sub φέρνουν την ευτυχία?…

[n_olympios]

Μέχρι τους 60-70 κύκλους υπάρχει κάποια σχετική πληροφορία σε μουσικό περιεχόμενο με εξαίρεση κάποιες ηχογραφήσεις κλασικής μουσικής.

Οχι όταν ακούς εκκλησιαστικό όργανο, όπως είπε κι ο Μιχάλης.

Η Πόλυ Πάνου έχει κάνει μεγάλη καριέρα τραγουδώντας πίσω από το τέμπο, οπότε δεν είναι πρόβλημα.

Κι αυτή κλεμμένο το είχε, από το Frank Sinatra.

 

[RDoherty]

Μια και το θέμα της ακουστικής χώρων καλύφθηκε κάπως από τον Καπετάν Βακαλάο μπορούμε να προχωρήσουμε στα υπόλοιπα προς διερεύνησιν ζητήματα. Έχουμε ήδη ορισμένες εκκρεμότητες ως προς την σχεδίαση κλειστού κουτιού vs. bass reflex, το Q του συντονισμού, την "ταχύτητα" του κώνου κλπ.

 

[RDoherty]

Συνεχίζω:
Στην εικόνα φαίνεται η συχνοτική απόκριση ενός γούφερ με ή χωρίς κροσόβερ (το κροσόβερ είναι βαθυπερατό Butterworth 4ης τάξης στα 300 Hz) και με ή χωρίς διενίσχυση:

Δείτε όμως την μεταβατική απόκριση με τα ίδια σενάρια:

Είναι σαφές ότι η βέλτιστη μεταβατική απόκριση επιτυγχάνεται με σχεδίαση ακουστικής ανάρτησης και οδήγηση κατ' ευθείαν από ενισχυτή, χωρίς κροσόβερ, σενάριο το οποίο είναι απολύτως εφικτό στην περίπτωσή μας, τοσούτο μάλλον καθ' όσον ο διαχωρισμός συχνοτήτων μπορεί να γίνει όχι απλώς με ενεργό φίλτρο αλλά στο ψηφιακό πεδίο. Τονίζω ότι η χρονοκαθυστέρηση δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα γιατί μπορεί να διορθωθεί - η αργή μεταβατική απόκριση όμως ΔΕΝ μπορεί.

Επίσης είναι σαφές για ποιό λόγο οι εμπορικές σχεδιάσεις προτιμούν bass-reflex με παθητικά κροσόβερ. Το κέρδος σε σκέτα ντεσιμπέλ είναι σημαντικό, η ανύπαρκτη απόσβεση είναι προσόν για τον ανίδεο ακροατή, χώρια που μπορεί να δώσει πιο ευχάριστη εντύπωση σε ένα "lossy" οικιακό περιβάλλον αμερικάνικου τύπου (μεταλλικός σκελετός και γυψοσανίδες). Το ότι οι χρονικές και φασικές παράμετροι έχουν πάει για βρούβες μπορεί να παραβλεφθεί

 

[DIMITRIS]

Ωραιο θεμα, αλλα¨

1. Η θεση του sub το χωρο ειναι ασχετη με το τι ειδους ηχεια εχεις
2. Εαν η θεση του ενος sub ειναι αισθητικα καλη, δεν χρειαζεσαι δευτερο
3. Πιστευετε πως εαν πληρωνατε εναν acoustician $1000 να ερθει να σας ρυθμισει το sub, θα περπαταγε στα γονατα?

 

[RDoherty]

Ελλείψει αποριών και (περιέργως) αντιρρήσεων, συνεχίζω:

Κάθε ηλεκτροδυναμικό μεγάφωνο είναι ένας ταλαντωτής με ιδιοσυντονισμό (ιδιοσυχνότητα, απόσβεση κλπ). Ο συντονισμός αυτός είναι τυπικός κωδωνόσχημος, όμως δεν τον βλέπουμε ως τέτοιον για έναν πολύ απλό λόγο: διότι τα διαγράμματα συχνοτικής απόκρισης δεν είναι γραμμικά, αλλά λογαριθμικά. Ο κάθετος άξονας (τα ντεσιμπέλ) είναι λογαριθμικός με βάση το 10 και ο οριζόντιος άξονας επίσης λογαριθμικός με βάση 2. Αυτό διότι κάθε οκτάβα έχει 2πλάσιο συχνοτικό περιεχόμενο από την προηγούμενή της και το μισό από την επόμενή της. Ο συντονισμός όμως υπάρχει και, όποτε ο ταλαντωτής παύει να οδηγείται, τείνει να επιστρέψει στη θέση ηρεμίας του ακολουθώντας τις κινηματικές παραμέτρους αυτού του ιδιοσυντονισμού. Εάν ο συντονισμός δεν αποσβέννυται σωστά, τότε βάζει την ηχητική του υπογραφή στον παραγόμενο ήχο: αυτό ονομάζεται one-note bass

H σχεδίαση bass reflex χρησιμοποιεί την ακτινοβολούμενη ενέργεια της πίσω επιφάνειας του κώνου (η οποία σε ένα κλειστό κουτί οφείλει να γίνει θερμότητα και να πάει χαμένη) για να δημιουργήσει άλλον ένα συντονισμό στο κουτί, λίγο παρακάτω από τον ιδιοσυντονισμό του γούφερ. Έτσι φιλοδοξεί να "στίψει" μερικά dB και μερικά Hz παραπάνω. Τι έχουμε λοιπόν εδώ? Χμμμ, two-note bass και μάλιστα η μία νότα σε αντίφαση με την άλλη Συν το ότι, πιο χαμηλά από τους 2 συντονισμούς, έχουμε διπλάσια συχνότητα αποκοπής από ότι με τον έναν. Αυτό ίσως να ήταν ένα εν δυνάμει υπέρ στις εποχές των πικάπ, με τις αναρτήσεις και τους βραχίονες (δηλαδή συντονισμούς που περίμεναν να διεγερθούν) - όχι πια.

Aυτό που ελπίζει κανείς, είναι να οδηγεί ηλεκτρικά τον ταλαντωτή σε εξηναγκασμένη ταλάντωση, ρυθμίζοντας ταυτόχρονα την ιδιοταλάντωσή του έτσι ώστε να επηρεάζει την οδήγηση στο ελάχιστο δυνατό. Θεωρητικά αυτό επιτυγχάνεται με Q=0.707 (η τετραγωνική ρίζα του 2, διά 2). Εάν κάποιος σχεδιάσει ένα σύστημα με τέτοιο Q όμως, πρέπει να λάβει υπ' όψη του και τις ηλεκτρικές παραμέτρους, ότι δηλαδή το γούφερ δεν οδηγείται από μίαν ιδανική πηγή με αντίσταση εξόδου 0: αντίθετα οδηγείται από ένα κύκλωμα με ωμικά (κατ' ελάχιστον) και αυτεπαγωγικά και χωρητικά στοιχεία (κυρίως από το παθητικό κροσόβερ, λιγότερο από την καλωδίωση). Αυτό έχει ως συνέπεια η ΑΗΕΔ (αντιηλεκτρεγερτική δύναμη), που δημιουργείται επειδή το κινούμενο γούφερ φέρεται ως γεννήτρια ρεύματος, να μην βραχυκυκλώνεται ιδανικά, ως όφειλε. Άλλη μία πηγή προβλημάτων που επίσης μπορεί να παρακαμφθεί ως έναν βαθμό από ενεργή οδήγηση χωρίς παθητικό κροσόβερ.

Δεδομένου όντος ότι εάν το Q μειωθεί πολύ (π.χ. 0.5 ή λιγότερο) η ηλεκτρική οδήγηση "πνίγεται" διότι ο ταλαντωτής τείνει πάντα να πλησιάσει την ιδανική του θέση ασυμπτωτικά, που σημαίνει ότι δεν την φτάνει ποτέ, όπως στο Παράδοξο του Ζήνωνος (είναι περίπου σαν να οδηγείς με τραβηγμένο χειρόφρενο), ενώ εάν το Q είναι κοντά στο "ιδανικό" (=maximally flat, minimal ripple) 0.7, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να ανεβεί παραπάνω στην πορεία, π.χ. από αλλαγή παραμέτρων λόγω θέρμανσης, γήρανσης κλπ.

Άλλος ένας λόγος να επιδιώξει κανείς ελαφρά υπεραποσβεσμένο μπάσσο είναι βέβαια ο χώρος: η τάση για μπουμάρισμα από διέγερση στασίμων υπάρχει πάντα, και το τυπικό ελληνικό δωμάτιο ακρόασης (σκελετός και πλάκα από μπετόν αρμέ, τοίχοι από τούβλα) προσφέρει ελάχιστη απορρόφηση στα μπάσσα.

Φαίνεται λοιπόν ότι το πραγματικό Q πρέπει να βρίσκεται γύρω στο 0.6~0.65, έστω και αν αυτό συνεπάγεται απώλεια μερικών ντεσιμπέλ - πράγμα που άλλωστε στην εποχή μας μπορεί να ισοσταθμιστεί ηλεκτρικά πολύ εύκολα.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι πολύ σαφέστερα αν μπορούσα να βρω τις κατάλληλες εικόνες, αλλά γράφω από μνήμης επειδή οι παλιές μου σημειώσεις είναι χαμένες στο χάος των βιβλιοθηκών μου Το 'net είναι επίσης ένα χάος, οπότε προσπαθείστε να δημιουργήσετε τις εικόνες στο μυαλό σας

1. Η θεση του sub το χωρο ειναι ασχετη με το τι ειδους ηχεια εχεις

I shall beg to differ. Ας φανταστούμε ένα σαμπ bass reflex, του οποίου η ιδιοσυχνότητα του port συμπίπτει με μία από τις συχνότητες συντονισμού του δωματίου. Σε αυτό το ήδη τραγικό σενάριο, τυχόν κακή τοποθέτηση του σαμπ στο χώρο μπορεί να είναι καταστροφική.

 

[RDoherty]

Και ολοκληρώνω

Όπως παντού, έτσι και στα γούφερ, ισχύει το Νευτώνειον F=mγ. Η δύναμη Lorentz που κινεί το γούφερ είναι F=Bli, όπου B η πυκνότητα του πεδίου του μαγνήτη, l το μήκος του αγωγού (πηνίου) που βρίσκεται μέσα στο πεδίο και i το ρεύμα οδήγησης. Εάν λοιπόν θέλουμε να μεγιστοποιήσουμε την επιτάχυνση γ, πρέπει να μεγιστοποιήσουμε το πηλίκο Bl/m. Δηλαδή μεγάλος μαγνήτης (μεγάλο Β) και (σχετικά) ελαφρύς κώνος (μικρό m). To γινόμενο Bl ονομάζεται "συντελεστής δύναμης" (force factor) και δίνεται πάντα από τον κατασκευαστή του γούφερ στις δημοσιευόμενες προδιαγραφές.

To l, θα ρωτήσετε, αυτό δεν θα το μεγαλώσουμε? Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι το l έχει και προίκα. Ένα γούφερ έχει και ηλεκτρικές ιδιότητες και μία από αυτές είναι η αυτεπαγωγή. Η αυτεπαγωγή είναι στοιχείο με εξαιρετικά συντηρητικές πολιτικές απόψεις, σαν τον Ακρατόπουλο ένα πράγμα Απεχθάνεται τις αλλαγές. Θέλουμε λοιπόν, ως προοδευτικοί πολίτες που μαχόμεθα την αντίδραση και τους πάσης φύσεως νεροκουβαλητές της, ένα πηνίο φωνής με μικρή αυτεπαγωγή. Δηλαδή μεγάλης διαμέτρου και μικρού μήκους. Έτσι και πολύ l έχουμε για να πορευόμαστε και τα milliHenry τιθασσεύουμε. Αν μάλιστα κρατήσουμε το πηνίο φωνής κοντό και το μαγνητικό διάκενο mutatis mutandis μακρύ, μπορούμε να έχουμε γραμμική λειτουργία χωρίς παραμορφώσεις.

Συμπέρασμα: ψάχνουμε για ένα γούφερ μεγάλης διαμέτρου (το γιατί το εξήγησε ο Κόγιας), με τεράστιο πηνίο φωνής τύπου short coil/long gap, ακόμα πιο τεράστιο μαγνήτη, σε ένα γεροφτιαγμένο κουτί ακουστικής ανάρτησης με Q ~ 0.6 ή λίγο παραπάνω, οδηγούμενο χωρίς κροσόβερ από τελικό ενισχυτή που δέχεται σήμα ψηφιακά φιλτραρισμένο και ισοσταθμισμένο κατάλληλα.

 

[Cpt.Haddock]

Rest Ye, merry gentlemen...

...Συμπέρασμα: ψάχνουμε για ένα γούφερ μεγάλης διαμέτρου (το γιατί το εξήγησε ο Κόγιας), με τεράστιο πηνίο φωνής τύπου short coil/long gap, ακόμα πιο τεράστιο μαγνήτη, σε ένα γεροφτιαγμένο κουτί ακουστικής ανάρτησης με Q ~ 0.6 ή λίγο παραπάνω, οδηγούμενο χωρίς κροσόβερ από τελικό ενισχυτή που δέχεται σήμα ψηφιακά φιλτραρισμένο και ισοσταθμισμένο κατάλληλα...

Βαθεία υπόκλισις, φίλτατε.
Μια τόση-δα ιδέα ζήτησε ο Global, ολάκερη ανάλυση εισέπραξε -και τσάμπα. Περιττό να πω ότι εμπειρικά συντάσσομαι 100% με το παραπάνω συμπέρασμα, έστω και αν δεν είχα ποτέ κατορθώσει να το ψάξω σε τέτοιο βάθος...//;-)

Υ.Γ.: είσαι βέβαιος ότι δεν σε λέγανε κάποτε Bias Babilis;

 

[RDoherty]

Ευχαριστώ, αλλά διορθώσεις θέλω. Ελπίζω να μη διέπραξα λάθη (ας όψονται οι σημειώσεις μου οι εξαφανισμένες), σίγουρα όμως υπεραπλούστευσα. Και όχι, ουδέποτε λεγόμουν Βίας Βαβύλης. Ούτε Βίας ο Πριηνεύς, βεβαίως-βεβαίως!

 

[Cpt.Haddock]

Στο αντίστοιχο νήμα του παλιού AVForum, θυμάμαι ότι ο αντίλογος στη χρήση sub μεγάλης διαμέτρου σε κλειστό κουτί με Q=0.6+ είχε προέλθει από τον κ. Βαλάκα, που ήταν υπέρμαχος της ported σχεδίασης και των πολλαπλών woofer μικρής/μεσαίας διαμέτρου.

Δυστυχώς, ο Γιάννης δεν είναι μέλος του AVsite, οπότε δεν θα ήταν σωστό να παραθέσω εδώ τις -ως ένα σημείο- δικαιολογημένες αντιρρήσεις του στο παραπάνω συμπέρασμα.

Κάποιος άλλος, ίσως;

 

[Gebreselassie]

Πραγματικά ρε συ RD, δυσκολεύτηκα να αποφασίσω αν πρέπει να σου πω μπράβο ή να σε βρίσω. Κατέληξα φυσικά, στο δεύτερο και τούτο για δύο λόγους:

1. Διότι δεν βάζεις συχνότερα τον κ@λο σου κάτω να γράφεις τέτοια κείμενα, κείμενα που θα αναζητά και θα ξαναδιαβάζει αρκετός κόσμος μετά από πολλά χρόνια.
2. Διότι έκλεισες το thread απότομα και δια παντός. Τα είπες όλα ρε κουμπάρε και τώρα δεν έχουμε τι να συζητάμε, άρα μου διώχνεις τον κόσμο από την κατηγορία.

- Χώρια δηλαδή που σηκώνεις πάλι σκόνη. Είναι δυνατόν τώρα ο Καπετάνιος να μην εκφράζει τέτοιες απορίες...


Τα σέβη μου...

 

[RDoherty]

Καπ'τάνιε, το ζήτημα που είχαμε προς επίλυσιν εδώ ήταν άλλο, δεν είχε σχέση με κατασκευαστές κιτ προς πώλησιν. Όσο για σένα, ουτιδανέ βλαχοτυροκόμε, μόλις σου έβαλα homework

 

[Γιώργος(MAC)Αναμουρλίδης]

Doherty,είναι η πρώτη και ευελπιστώ όχι η τελευταία φορά που θα σε παραδεχθώ και θα σου βγάλω το καπέλο.

Αντίθετα με τον Νίκο,με το άρθρο σου αυτό,θα φέρεις κόσμο στην κατηγορία,ακόμη και κάποιους που έδιωξες με τον απαράδεκτό σου τρόπο παλαιότερα.

Για να το γιορτάσω λοιπόν,θα αρχίσω δίαιτα για να χάσω κιλά και απο τα κόκκαλα...

Αξιος.Που να εύρισκες και τις σημειώσεις σου δηλαδή....

ΥΓ.Για το B&W το 4000 υπάρχει κάτι περισσότερο εξειδικευμένο?

 

[RDoherty]

Τι φταις κι εσύ βρε Γιώργο: κουκιά τρως, κουκιά 'μολογάς.

 

[DIMITRIS]

Ελλείψει αποριών και (περιέργως) αντιρρήσεων, συνεχίζω:




I shall beg to differ. Ας φανταστούμε ένα σαμπ bass reflex, του οποίου η ιδιοσυχνότητα του port συμπίπτει με μία από τις συχνότητες συντονισμού του δωματίου. Σε αυτό το ήδη τραγικό σενάριο, τυχόν κακή τοποθέτηση του σαμπ στο χώρο μπορεί να είναι καταστροφική.

Asxeto omos me ta ixeia. Akrivos oti eipa,

 

[Γιώργος(MAC)Αναμουρλίδης]

Απλά μου αρέσει να λέω τα σύκα σύκα και την σκάφη σκάφη.
Δεν έχω ούτε προκατάληψη ούτε και το κόμπλέξ για να μην παραδεχθώ κάτι το σωστό που θα γραφτεί.

Για το B&w μπορείς να βοηθήσεις?

 

[RDoherty]

Όχι, έχουμε σοβαρότερα ζητήματα τώρα.

Έλεγα λοιπόν ότι οι παράμετροι Thiele-Small που εξετάζουμε είναι:
1. Αυτές που θέλουμε να είναι μεγάλες: Bl, επιφάνεια ακτινοβολίας, μήκος μαγνητικού διακένου.
2. Αυτές που θέλουμε να είναι μικρές: αυτεπαγωγή πηνίου, κινούμενη μάζα (κατά το δυνατόν), Xmax, μήκος πηνίου φωνής, Fs.
3. Αυτές που θέλουμε να είναι κατάλληλες: QTS τέτοιο, ώστε να στοχεύσουμε σε τελικό Q περί το 0.6 (το τελικό Q σε κουτί είναι πάντα μεγαλύτερο από το εγγενές Q του ηχείου, εκτός εάν το στάδιο εξόδου του τελικού εμφανίζεται να έχει "αρνητική" (!) αντίσταση εξόδου, πράγμα που μπορεί να γίνει με διάφορα τεχνάσματα - αν και δεν βλέπω το λόγο εν προκειμένω).

Γνωρίζω ότι υπεραπλουστεύω και δεν φιλοδοξώ να γίνω σχεδιαστής Άραγε η ATC πουλάει γούφερ σκέτα? Διότι είναι ευκαιρία να βάλουμε τον global, που ως γνωστόν όλη μέρα κάθεται, να κάνει καμμιά ιδιοκαατσκευή που να ματσάρει με τα ηλεκτροστατικά του. Αν ματσάρει, καλώς. Αν όχι, πρόβλημά του

 

[Gebreselassie]

Όχι, έχουμε σοβαρότερα ζητήματα τώρα.

Μην τον παρεξηγείς, χωριάταρος είναι...

Άραγε η ATC πουλάει γούφερ σκέτα? Διότι είναι ευκαιρία να βάλουμε τον global, που ως γνωστόν όλη μέρα κάθεται, να κάνει καμμιά ιδιοκαατσκευή που να ματσάρει με τα ηλεκτροστατικά του. Αν ματσάρει, καλώς. Αν όχι, πρόβλημά του

Ωραίος είσαι μεγάλε. R&D στου κασίδη το κεφάλι.
Αμ δε σφάξανε... Θα βάλω τον EAR.

 

[smooth criminal]

Απάντηση: Τελικά πόσα sub φέρνουν την ευτυχία?…

Οταν υπαρχει τετοια γνωση στα μελη που απαρτιζουν ενα forum, τι τα θελεις τα περιοδικα? Πραγματικος θησαυρος! Ασχετα που μου μπηκαν διαβολια για αλλαγη θεσης του home cinema.

 

[RDoherty]

Αμ δε σφάξανε... Θα βάλω τον EAR

Όχι ρε, αυτός είναι πιο τεμπέλης κι από σένα

 

[RDoherty]

Χμμμμ, βρήκα εικονίτσες:

http://www.members.shaw.ca/LoudSpeakerBuilder.ca/thiele-small.html
και άλλα:
http://www.labc.usb.ve/EC4514/AUDIO/Altoparlantes/Thiele-Small.html
http://www.rythmikaudio.com/sealed.htm