Τύφλα να χει το...Dirac (διόρθωση απόκρισης δικαναλικού)

[Σταύρος Λαγκαδιανός]

Ρωτάνε τον...Λαγκαδιανό.

Το μήνυμά σου αυτό έχει αύξοντα αριθμό 13 Χ 10^3. Σημαδιακό ε?

 

[Bhutia]

Το μήνυμά σου αυτό έχει αύξοντα αριθμό 13 Χ 10^3. Σημαδιακό ε?

Ενδεικτικόν της...΄΄ατυχίας΄΄ των ηλεκτρονίων.

 

[Bhutia]

Έχοντας λοιπόν καθοδηγήσει καταλλήλως τα ηλεκτρόνια,ανοίγει μια παρένθεση σχετική με την εφαρμογή ισοστάθμισης...

Εδώ και αρκετό καιρό ο Dimifoot είχε παραθέσει σε άλλο νήμα ένα πολύ χρήσιμο βίντεο που έδειχνε πώς να λαμβάνουμε απόκριση συχνότητας στην οποία θα εφαρμοζόταν ισοστάθμιση με τη μέθοδο περιστρεφόμενου μικροφώνου:

Εξετάζοντας ο γράφων εν τω μεταξύ τα δεδομένα πάνω στις διαφοροποιήσεις απόκρισης off-axis των ηχείων - όπως αποτυπώνονται στο γνωστό spinorama - σε συνδυασμό με τη βαρύτητα που έχουν κατά τη διαδικασία ισοστάθμισης,άρχισε να εφαρμόζει μεθόδους λήψης με περιστρεφόμενο μικρόφωνο και κατόπιν επεξεργασίας των μετρήσεων κατά τρόπον ώστε να συνυπολογίζονταν σε αυτή στοιχεία σχετικά με τις off-axis αποκρίσεις...

Η επινόηση είναι απλή : στο βίντεο παρακολουθούμε τους συντελεστές να πραγματοποιούν τη λήψη περιστρέφοντας το μικρόφωνο πάνω στο κατακόρυφο επίπεδο με κέντρο υποτίθεται την MLP ή το εννοούμενο ως sweet spot....Ξεκινάμε λοιπόν όπως στο βίντεο με το γνωστό UMIK-1 καλιμπραρισμένο σύμφωνα με το αρχείο των 90 μοιρών....Όσο και αν το ίδιο το μικρόφωνο διακρίνεται από παντοκατευθυντική λήψη,η βαθμονόμησή του που αρχίζει να έχει σημασία από ύψος 5 KHz περίπου και άνω θα προσδίδει κάποια κατευθυντικότητα στη λήψη ανάλογα με τον προσανατολισμό που θα έχει το επίπεδο περιστροφής του αλλά και η ακτίνα αυτής.

Η περιστροφή στο κατακόρυφο επίπεδο και σε ακτίνα περίπου 40 cm με κέντρο το MLP θα δώσει μέσα από το averaging στο RTA πληροφορία σχετική με την διασπορά του ηχείου στον κατακόρυφο άξονα.Στη συνέχεια εκτελούμε δεύτερη περιστροφή πάλι με κέντρο το MLP και ακτίνα 40 περίπου cm,αλλά αυτή τη φορά σε επίπεδο οριζόντιο.Ο χειριστής του μικροφώνου προβλέπεται να το κραδαίνει με το αριστερό χέρι για τη λήψη από το αριστερό ηχείο με τον κορμό σε θέση λίγο πιο πίσω και δεξιά και αντιστρόφως με το δεξί χέρι και τον κορμό λίγο πιο πίσω και αριστερά κατά τη λήψη από το δεξί ηχείο.Κατά τη διάρκεια της λήψης το άλλο χέρι μπορεί να κρατά το καλώδιο του μικροφώνου σε κάποια εύλογη απόσταση από το άκρο που βυσματώνεται στο σώμα του δεύτερου.

Για τη λήψη δε με τα δύο κανάλια να εκπέμπουν ταυτόχρονα ώστε να διαπιστώνονταν τυχόν έντονες αποκλίσεις στην απόκριση από φασικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των καναλιών,θα μπορούσε ν'απλώσει τα χέρια μπροστά με το ένα στο μικρόφωνο και το άλλο να κρατά σταθερό το καλώδιο και τον κορμό να σκύβει προς τα εμπρός.Ανάλογες στάσεις θα μπορούσαν να υιοθετηθούν και για περιστροφές σε διαγώνια επίπεδα,πάντα υπό ακτίνα αρκετά μεγάλη ώστε να έχει σημασία το averaging που θα διαμορφώνεται καθ'όδόν...Οι καμπύλες του RTA που θα προκύψουν από τις επιμέρους περιστροφές για καθένα κανάλι ξεχωριστά θα περάσουν με Save στο παράθυρο ALL SPL από το REW και με την εντολή Average the Responses θα προκύψει μια νέα καμπύλη μέσος όρος όλων των προηγούμενων για το αντίστοιχο κανάλι...

Η τελειωτική για το εκάστοτε κανάλι καμπύλη αναμένεται να έχει κάποιες κορυφώσεις και κάποιες υποχωρήσεις...Εάν οι υποχωρήσεις έχουν αρκετά μεγάλο εύρος ζώνης ή πλάτος,τότε θα ήταν καλύτερα να στήνονταν τα ηχεία εκ νέου και να γινόταν η διαδικασία ξανά από την αρχή,μέχρις ότου η τελειωτική καμπύλη για καθένα κανάλι να κρινόταν αρκετά βατή. Προτιμάμε εξομάλυνση τύπου Var όπου η ανάλυση θα είναι ανώτερη στις χαμηλότερες οκτάβες.

Η ουσία της μεθόδου είναι τουλάχιστον από τις μεσοϋψηλές και άνω να μην εφαρμοζόταν καμία απολύτως τόνωση σε υποχωρήσεις της καμπύλης,αλλά να κοβόταν αποκλειστικά το επιπλέον πλάτος από τις εμφανιζόμενες προεξοχές ως προς την επιλεγείσα καμπύλη-στόχο.
Ο λόγος για αυτήν την τακτική είναι ότι οι εμφανιζόμενες υποχωρήσεις λ.χ. από 3KHz και άνω εξαιτίας του averaging που θα έχει ενσωματωθεί κατά τον τρόπο εξαγωγής της καμπύλης,αναμένεται να σχετίζονται με υποχωρήσεις ισχύουσες οπωσδήποτε off-axis,οπότε κάθε απόπειρα τόνωσης θα χαλούσε περισσότερο την on-axis απόκριση.Αντιθέτως οι κορυφώσεις αναμένεται να είναι συναφείς τόσο με την on-axis όσο και με τις διαδοχικές off-axis αποκρίσεις,οπότε το κούρεμα στην ενέργειά τους θα εξομαλύνει περισσότερο και την off-axis εκπομπή...

Ο υποφαινόμενος αποφεύγει επιπλέον την παραμικρή τόνωση πλάτους κατά την εφαρμογή EQ, είτε καθολική είτε τοπική σε ολόκληρο το ακουστό φάσμα για έναν ακόμα λόγο,επειδή έχει παρατηρήσει ότι αυτή η τακτική αυξάνει τη σταθερότητα συμπεριφοράς για το σύνολο των διορθωτικών φίλτρων μειώνοντας μεταξύ άλλων φαινόμενα πρόωρου κωδωνισμού.

 

[Dimifoot]

Εδώ και αρκετό καιρό ο Dimifoot είχε παραθέσει σε άλλο νήμα ένα πολύ χρήσιμο βίντεο

Πρώτα ο @dapost το έβαλε.

Ο υποφαινόμενος αποφεύγει επιπλέον την παραμικρή τόνωση πλάτους κατά την εφαρμογή EQ, είτε καθολική είτε τοπική σε ολόκληρο το ακουστό φάσμα για έναν ακόμα λόγο,επειδή έχει παρατηρήσει ότι αυτή η τακτική αυξάνει τη σταθερότητα συμπεριφοράς για το σύνολο των διορθωτικών φίλτρων μειώνοντας μεταξύ άλλων φαινόμενα πρόωρου κωδωνισμού.

Απο την πλευρά μου έχω γίνει πλέον τελείως Toole-ικός, και απο τα πολλά presets που έχω φτιάξει προτιμώ αυτό που εχει ελάχιστη διόρθωση πάνω απο τους 500Hz. Απο κει και πάνω εφαρμόζεται μόνο κλίση με ελάχιστες μικροδιορθώσεις.

 

[Σταύρος Λαγκαδιανός]

Τιθαπει τόνωση πλάτους?

 

[costas EAR]

Τιθαπει τόνωση πλάτους?

Τίποτα, σα τη βασκανία είναι.
Για ξεμάτχιασμα.
Πιστεύεις στο μάτι;

 

[Σταύρος Λαγκαδιανός]

Άμα είναι γαλανοπράσινο

 

[n_olympios]

Δηλαδή να φοβάμαι;

 

[Bhutia]

Πρώτα ο @dapost το έβαλε.

Καλώς έπραξε τότε και μπράβο του που απέφυγε άλλα φλύαρα videos σχετικά με το αντικείμενο.

Τιθαπει τόνωση πλάτους?

Το να τίθενται κατά τη διαδικασία ισοστάθμισης θετικές τιμές gain σε υποχωρήσεις που εμφανίζει η αυθεντική απόκριση συχνότητας.

Είναι δίκοπο μαχαίρι και πιθανότερο να δημιουργεί επιπλέον προβλήματα αντί να διορθώνει...Στις χαμηλές οκτάβες επιβαρύνει υπέρμετρα τη διαχείριση ισχύος από τελικούς-ηχεία.Σε ανώτερες οκτάβες αν εφαρμοζόταν τόνωση σε ακύρωση που θα οφειλόταν σε αλληλεπίδραση του άμεσου ήχου με πρώιμη - που είναι συνήθως η πιο ισχυρή - ανακλαστική συνιστώσα θα ήταν το ισοδύναμο τρύπας στο νερό,εφόσον δεν θα μειωνόταν η ενέργεια στην ίδια την ανακλαστική συνιστώσα.Η δε εφαρμογή γι αντιστάθμιση υποχωρήσεων που θα εμφανίζονταν από κάποια γωνία off-axis και άνω πάλι λογαριάζεται ανώφελη,αφού ο τυπικός ακροαματικόφιλος καθισμένος συνήθως σε sweet spot θα δέχεται κυρίως on-axis ενέργεια η οποία έτσι θα αυξάνει χαλώντας την τονική ισορροπία.Και ύστερα θα λένε...φταίνε τα ψηφιακά EQ.

Πώς όμως θα μπορούσαμε να έχουμε ενδείξεις για την ακεραιότητα των φίλτρων εφόσον διαθέτουμε εργαλείο όπως το περιβάλλον του REW;Καταρχάς από την παράσταση Group Delay μπορούμε να δούμε τις ζώνες όπου παρουσιάζονται κορυφώσεις τιμής,γνωρίζοντας ότι πάνω σε αυτές απαγορεύονται οι τονώσεις δια ροπάλου.Το ίδιο και για το θετικό gain τύπου Overall,δηλαδή σε ευρεία ζώνη της απόκρισης.

Έστω όμως ότι έχουμε θεωρητικά αποφύγει τα προηγούμενα,πώς θα γινόταν να εκτιμούσαμε στη συνέχεια την πιθανότητα να σχετίζονταν με φαινόμενα αστάθειας τα φίλτρα που θα είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε;Ας δούμε το παρακάτω παράδειγμα με πειραματική διόρθωση στο setup των Ta'us,συμπληρωμένων από ένα SVS SB-2000 σε καθεμία από τις πίσω γωνίες.Η εφαρμογή φίλτρων έχει γίνει σε δύο δόσεις για καθένα κανάλι,η πρώτη για άνω από τη ζώνη Schroeder και η δεύτερη ειδικά για τις πρώτες οκτάβες.Προσέχουμε επίσης ότι η στάθμη και η μορφή στην καμπύλη-στόχο έχουν διαμορφωθεί κατά τρόπον ώστε να συμπίπτουν στις ανώτατες υψηλές με την εγγενή απόκριση του συστήματος,δηλαδή χωρίς να χρειάζονταν εκεί φίλτρα διόρθωσης...

Αριστερό κανάλι :

Δεξί κανάλι :

Εδώ είχαν οριστεί οι παράμετροι με 0 γενικό κέρδος και συμβολικά 1dB στο τοπικό κέρδος...Η κατώτερη παράσταση σε καθένα παράθυρο EQ περιέχει τον γνωστό κύκλο σε διάγραμμα Bode που εμφανίζει μηδενικά και πόλους ως σημεία σταθερότητας ή αστάθειας.

Βλέπουμε ότι πάνω από τη ζώνη Schroeder δεν έχουν προκύψει μηδενικά και πόλοι.Η κατάσταση αλλάζει στις πρώτες οκτάβες.Στη συγκεκριμένη περίπτωση μολονότι τα ίδια τα φίλτρα EQ φαίνονταν ανώδυνα εκ πρώτης όψεως,μπορούμε να παρατηρήσουμε στο κυκλικό διάγραμμα ότι κάποια από αυτά κείτονται στο εσωτερικό του κύκλου,ενώ σε αρκετά τα μηδενικά (o) δεν συμπίπτουν με τους πόλους (x).Αυτά αποτελούν σημάδια αστάθειας που θα οδηγούσε σε κωδωνισμό,γι αυτό και η εν λόγω προσπάθεια απορρίφθηκε έναντι άλλης διαμόρφωσης στο setup.

 

[costas EAR]

Το να τίθενται κατά τη διαδικασία ισοστάθμισης θετικές τιμές gain σε υποχωρήσεις που εμφανίζει η αυθεντική απόκριση συχνότητας.

Είναι δίκοπο μαχαίρι και πιθανότερο να δημιουργεί επιπλέον προβλήματα αντί να διορθώνει...

Σωστά.

Στο ντιρακ (ορθώς) οποιοδήποτε θετικό γκέιν στο eq συνοδεύεται αυτομάτως από ίσο αρνητικό γκέιν στο σύνολο του σήματος, για λόγους ασφαλείας (κλιπαρει), το οποίο βεβαίως είναι συμπίεση και τελικά δεν έχει νόημα καν να βάζεις θετικό γκέιν στο EQ, αφού μένει μόνο στο μάτι κι όχι στην πραγματικότητα.

Ο τουλ στο ταργκετ κερβ που δίνει, ξεκινάει από τα +2 στους 20 και πάει κατηφόρα, η οποία συναντάει το μηδενικό γκέιν στους 80 κύκλους.

Προσωπικά το χαμήλωσα λιγάκι (κατά 1dB), συμφωνώντας μαζί σου, ώστε να ξεκινάει από +1 και να φτάνει 0 περί τους 40.

Στον αντίποδα είναι η συμπίεση.

Η εφαρμογή -10 ντεσιμπελ στους 20 χιλιοκυκλους, δε μπορεί παρά να είναι συμπίεση, υπό την έννοια της ελάττωσης δυναμικού εύρους.

Δηλαδή από τη μια η Σκύλλα και από την άλλη η Χάρυβδη.

Βεβαίως, εφόσον η συνολική επεξεργασία του σήματος πραγματοποιείται στα 24 μπιτ, υπάρχει ένα συνολικό περιθώριο έως και 20 ντεσιμπέλ για παιχνίδι στο DSP, καθώς είναι αδύνατο πρακτικά να αναπαράγουμε μεγαλύτερο δυναμικό εύρος.

 

[Bhutia]

Με τη σκέψη στο crossfire,ας κάνουμε ένα πρόχειρο spinorama στο Vecteur όχι υπό ψευδοανηχοϊκές,αλλά τυπικές οικιακές συνθήκες που είναι και το πλέον ρεαλιστικό σενάριο....Ακριβώς πίσω από καθένα δορυφόρο υπήρχε τοποθετημένο πάνελ aritherm με πάχος 20 περίπου εκατοστόμετρα...Το δε sub ήταν απενεργοποιημένο.

Χρησιμοποιήθηκε ο αριστερός δορυφόρος.Αποκρίσεις ελήφθησαν με απόκλιση off-axis επί του οριζόντιου επιπέδου.Χρησιμοποιήθηκε περιστρεφόμενο μικρόφωνο σε πολύ μικρή ακτίνα 5cm περίπου ευρισκόμενο στο ύψος μεταξύ woofer και tweeter και απόσταση 20 cm περίπου από την πρόσοψη.Το πρωτόκολλο λήψεων περιέλαβε δύο σκέλη:Πρώτον,με το μικρόφωνο να περιστρέφεται οριζόντια και τη δική του βαθμονόμηση στις 90 μοίρες.Δεύτερον,με περιστροφή του στο κατακόρυφο επίπεδο υπό δική του βαθμονόμηση στις 0 μοίρες.

Καθεμία από τις καμπύλες στην παρακάτω παράσταση είναι πρακτικά ο μέσος όρος των δύο σκελών που αντιστοιχούν στην ίδια γωνία απόκλισης επί του οριζόντιου άξονα.Σημειωτέον ότι δεν εμφανίζονταν σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των σκελών...

Με τη σειρά που φαίνονται από άνω προς τα κάτω,έχουμε τις αποκρίσεις υπό εξομάλυνση 1/12 οκτάβας σε απόκλιση 0 - 20 - 45 - 70 - 90 -135 μοιρών χονδρικά από τον οριζόντιο άξονα...

 

[costas EAR]

Ακριβώς πίσω από καθένα δορυφόρο υπήρχε τοποθετημένο πάνελ aritherm με πάχος 20 περίπου εκατοστόμετρα.

Αυτό ας γίνει μάθημα σε όσους πλησιάζουν τα ηχεία στον πίσω τοίχο.

 

[Bhutia]

Η διόρθωση για την παραλλαγή με το Yamaha στη μέση της κάτοψης δεν κατέληξε σε εκπλήξεις ως προς τις αρχικές αποκρίσεις.Μπλε η steady state και καφέ η κρουστική με τα δύο κανάλια εκπέμποντα μαζί :

Αυτή η εκδοχή ακούγεται με ασύλληπτη ταχύτητα,σαν full range μονόδρομο μεγάφωνο.Μπορούμε κιόλας να παρατηρήσουμε ότι η υποχώρηση της κρουστικής στην πρώτη οκτάβα βρίσκεται σε σύμπνοια με αντίστοιχη στο απέναντι άκρο του φάσματος.Δεν εξελίχθηκε όμως με περαιτέρω διορθώσεις,αφού σε απαιτητικά κομμάτια και ιδίως όσο κατερχόταν η στάθμη ακρόασης γινόταν ιδιαίτερα αισθητή η δυναμική απώλεια κυρίως στη βάση του φάσματος...

Δοκιμάζοντας στη συνέχεια to cross-fired για τους δορυφόρους,εξετάστηκαν εκ νέου εναλλακτικές διατάξεις με το SVS στη θέση του Yamaha.Ιδού μια χαρακτηριστική με το sub όχι πάνω στο κρεβάτι,αλλά ανυψωμένο στη μέση της κάτοψης και το μεγάφωνο να πυροβολεί κατευθείαν προς τις θέσεις ακρόασης ευρισκόμενες στην ίδια ευθεία με το sweet spot :

Ο λόγος της επιμονής στο μονό sub είναι η διαπίστωση ότι το rePhase μπορεί να διορθώνει ικανοποιητικά το ακουστικό κροσάρισμα με ανύπαρκτο πρακτικά πρόωρο κωδωνισμό.Με την εκπομπή του sub υπό αντίθετη πολικότητα ως προς το σήμα των δορυφόρων,μπορούν να προκύπτουν spectrogram με καταπληκτική αμοιβαία εξουδετέρωση περιττής ενέργειας όπως το παρακάτω :

Με τις αντίστοιχες αδιόρθωτες τώρα αποκρίσεις για τα δύο κανάλια μαζί :

Εδώ βλέπουμε συμφωνία μεταξύ κρουστικής και steady state...Η δε διόρθωση που εκτελέστηκε έδινε πολύ στρωτά τονικά και δυναμικά αποτελέσματα.Μοναδική ένσταση κατά τις ακροάσεις όμως μια εντύπωση σε θέσεις σχετικές με το στερεοφωνικό τρίγωνο ότι εντοπιζόταν ως ξεχωριστή πηγή ήχου το sub....Οπότε τοποθέτηση ξανά από την αρχή...

 

[Bhutia]

Επιστροφή στο...δάπεδο και μπροστινή θέση ακριβώς ανάμεσα στους δορυφόρους :

Οι αποκρίσεις όπως πριν :

Έχει οριστεί βαθυπερατό φίλτρο για το sub σε ύψος 80 Hz,ώστε να περιοριζόταν η κορύφωση λίγο πριν τα 100 Hz.
Η στάθμη του είναι επίσης επιλεγμένη κατά τρόπον ώστε να εφαρμοστούν κατά την ισοστάθμιση φίλτρα με τις ηπιότερες δυνατές παραμέτρους,έστω και αν θα διατηρούνταν στενές υποχωρήσεις που έτσι και αλλιώς δεν θα ενοχλούσαν...

Spectrogram:

Σε αυτό το στάδιο μπορεί κάποιος ν'αναρωτηθεί γιατί να προτιμηθεί η τελευταία μορφή έναντι της αμέσως προηγούμενης που εμφανίζει θεωρητικώς ευνοϊκότερο spectrogram και λιγότερες μεταπτώσεις στην απόκριση;
Εδώ άρχεται η τελική πίστα με την πεμπτουσία της διόρθωσης...

Ας αντιπαρατεθούν τώρα οι κρουστικές με τη θέση δαπέδου σταθερά καφέ καμπύλη και τη θέση ανυψωμένου sub πράσινη:

Παρατηρούμε ότι η θέση στο δάπεδο θα χρειαστεί ηπιότερη ισοστάθμιση και ιδίως για τις ενοχλητικές κορυφώσεις γύρω από 50 & 100 Hz...

Υπάρχει ακόμα ένα στοιχείο αυτή τη φορά από τις αντίστοιχες βηματικές:

Εδώ βλέπουμε ότι η θέση δαπέδου συνεπάγεται και ηπιότερη φασική διόρθωση χάρη στην πιο προοδευτική αρχική μετάπτωση που εμφανίζει ο βηματικός παλμός...

 

[Kotsidis John]

Να ρωτησω εγω κατι πολυ χαζο μεσιε Μπουτχια, ολα καλα ομορφα κι ωραια, δε λεω, αλλα μετα απ ολα αυτα, στις ακροασεις, που βρισκεσαι? καθεσαι? επανω στο κρεββατι?

Η γινονται αλλα πραγματα που δεν κανει να το μαθουμε?
Αν ναι, χρειαζονται τελικα ολες αυτες οι μετρησεις για μια... μουσικη υποκρουση?

 

[Σταύρος Λαγκαδιανός]

Παρατηρούμε ότι η θέση στο δάπεδο θα χρειαστεί ηπιότερη ισοστάθμιση και ιδίως για τις ενοχλητικές κορυφώσεις γύρω από 50 & 100 Hz...

Πριν λίγους μήνες είχες γράψει να μπαίνουν τα σαμπς σε ύψος 1/2 του ύψους του τοίχου. Τι παίζει τελικά?

 

[Ν.Κ.]

Πριν λίγους μήνες είχες γράψει να μπαίνουν τα σαμπς σε ύψος 1/2 του ύψους του τοίχου. Τι παίζει τελικά?

Μήπως ήταν στο παράλληλο σύμπαν?

 

[Dimifoot]

Μήπως ήταν στο παράλληλο σύμπαν?

Ισως σε εκείνο το σύμπαν τα σαμπ έχουν την ικανότητα να αιωρούνται.

 

[Σταύρος Λαγκαδιανός]

Δεν χρειάζεται να αιωρούνται. Μπορείς να τα βάλεις πάνω σε 2 άλλα σαμπζζζ

Έχει περάσει καιρός, πού να ψάξω τώρα να βρω πού το είχε γράψει?

 

[Ν.Κ.]

Ισως σε εκείνο το σύμπαν τα σαμπ έχουν την ικανότητα να αιωρούνται.

Σε παράλληλα σύμπαντα πάντως υπάρχουν καλώδια που απογειώνουν τον ηχο, ε σίγουρα θα αιωρούνται και σαμπς σε κάποιο διπλανό

Δεν χρειάζεται πάντως να αιωρούνται, μπορούν να εντοιχισθουν (δεν ξέρω βέβαια σε ποιο παράλληλο σύμπαν γίνεται αυτό γιατί εδώ ακόμη ψάχνω μέλος που τα έχει τσιμεντωσει) ή να κρέμονται από πάνω σαν πολυελαιο